Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed
Kroniek van het jubileumjaar 2002
400 jaar Verenigde Oost-Indische Compagnie in Hoorn
De Stichting Sisyfus in Hoorn organiseert een schrijfwedstrijd met als thema VOC.Wethouder Van Es ontvangt uit handen van de scholieren Esmee Ax en Frank Hoogenboezen de onderwijs catalogus die is uitgegeven ter gelegenheid van de viering van 400 jaar VOC. Marga Zoet, VOC-coördinator van de gemeente Hoorn, en Henriëtte Fortuyn, van een cultuurhistorisch bureau, vormen het VOC-projectteam in Hoorn. Math Verstegen geeft een lezing in Theater Het Pakhuis, getiteld ‘De eerste vijftig jaren van het VOC-bewind over Zuid-Afrika’.
De Raad van State beslist dat de politieke partij Versterking Ontwikkeling Centrumfunctie Hoorn onder de naam VOC Hoorn aan de komende gemeenteraadsverkiezingen mag deelnemen. Zeventien kinderen van basisscholen uit Enkhuizen, Hoorn en Texel vormen de ‘Kinderraad XVII’. Zij spelen een rol bij de officiële opening van de festiviteiten in de regio. Deze vindt plaats aan de voet van de Dromedaris in Enkhuizen. De directeur van het Westfries Museum in Hoorn, Ruud Spruit, ontvangt de eerste Eerste Dag Enveloppe Enkhuizen die ter gelegenheid van het 400-jarig jubileum van de VOC is uitgegeven. In Hoorn wordt op iedere woensdag de tentoonstelling van de Stichting Kaap Hoorn Vaarders ‘Hoe vonden zij de weg’ gehouden. Ook de stadswandelingen van de vereniging Oud Hoorn en de VVV op die dagen staan in het teken van de VOC. De archiefdienst West-Friese Gemeenten start een internet project waarin alle personeelsbestanden van de VOC toegankelijk zijn. In de hal van het stadhuis wordt een op schaal nagebouwd fluitschip ten toon gesteld. In de nieuwe editie van de VVV Hoorngids wordt speciale aandacht geschonken aan 400 jaar VOC. Dertig docenten van basisscholen in Hoorn leren van het zeemanskoor Scric der Zee een aantal liederen die de sfeer van de VOC ademen. Voor gebruik in de klas. Met de Open VOC-dag wordt in de Noorderkerk het startschot gegeven voor de viering van 400 jaar VOC in Hoorn. Stadsbeiaardier Frits Reynaert geeft een concert op het carillon van de Grote Kerk, daarbij samenspel met twee trompettisten. Tijdens een aandeelhoudersvergadering voor genodigden benoemt de Commissaris van de Koningin in Noord-Holland, dr. J.A. van Kemenade, burgemeester P. Janssens tot hoofdbewindhebber van de Hoornse VOC-groep. Op zijn beurt ontvangt de commissaris een ets van het oudste aandeel ter wereld. Dit is afkomstig uit Hoorn en gedateerd 8 december 1606. In de Hoornse binnenstad wordt een VOC-etalagewedstrijd georganiseerd. De vereniging Oud Hoorn organiseert een lezing door Dr. A.J. Bonke over de zeven reizen van het schip ‘De Jonge Lieve’. In het Oosterplantsoen is het VOC logo geplaatst, uitgevoerd in narcissen, aangeboden door kwekers uit Zwaagdijk. In het kader van de viering van 400 jaar VOC exposeert Tatoeagekoning Henk Schiffmacher onder de titel ‘Op het lijf geschreven’ in het Westfries Museum delen van zijn verzameling en enkele schilderijen.
In Emancipatiecentrum Salto wordt tot eind juni een tentoonstelling van kunstinbreng gehouden met als thema ‘De Verenigde Oost-Indische Compagnie en haar daden’. De Stichting Dansers Collectief Noorder Koggenland treedt onder leiding van Evelien Koster op in theater Het Pakhuis met de productie ‘Vrouwen van Toen’. In Enkhuizen wordt de zee-tjalk ‘Toekomst’ van de Hoornse eigenaar Peter Veldhuis met champagne ten doop gehouden en officieel in de vaart genomen. In de centrale bibliotheek in Hoorn wordt de lezing ‘Schepen en luiten’ gehouden. Met het werk ‘Een Aangename Voois’, een fantasie op basis van het VOC-lied ‘Reis naar Oost-Indiën’, in drie delen voor middentoon beiaard, wint Geert d’Hollander de beiaard compositie wedstrijd die is uitgeschreven door de Vereniging Het Carillon te Hoorn. In het Westfries Museum vindt de presentatie plaats van het VOC kinderboek ‘De Meikoningin’ geschreven door André Nuyens en leerlingen van basisschool Ichthus. Bij de jaarlijkse Unicef-loop wordt een prijsvraag gehouden die in het teken staat van de VOC. Thomas Rosenboom wordt in de centrale bibliotheek geïnterviewd naar aanleiding van zijn hertaling van het scheepsjournaal van Bontekoe. Het koor Shantymen Kaap Hoorn treedt op in de VOC-middag die wordt georganiseerd in de Pancratiuskerk in Oosterblokker. Fons Boer houdt in de centrale bibliotheek in Hoorn een lezing over de laatste reis van het VOC-schip ‘Batavia’. Het lezingenseizoen van de vereniging Oud Hoorn wordt besloten met een lezing door Els Jacobs over de expositie ‘De Kleurrijke wereld van de VOC’, die in het Scheepvaarmuseum te Amsterdam en in het Maritiem Museum te Rotterdam wordt gehouden. 25 april Gedeputeerde B. Verburg van de Provincie Noord-Holland opent op het schip ‘Manna’ in Hoorn de Maritieme Erfgoed Route, een vaarroute die vanaf Amsterdam via Hoorn en Enkhuizen naar Texel voert. Bij het eerste Westfriese Boekenfeest in DaDa in Hoorn wordt het VOC-boek ‘Berichten uit het Vooronder’ gepresenteerd. Het is het resultaat van de schrijfwedstrijd voor inwoners uit de regio over het thema ‘de VOC, vroeger en nu’.
Een groep vrijwilligers van Oud Hoorn en Oud Enkhuizen verricht langdurig archiefonderzoek naar Hoornse en Enkhuizer bewindvoerders van de VOC. Voor Hoorn zijn Trudy de Rooy en Marit Veerman daarbij actief. Zij dragen zo bij aan het materiaal ten behoeve van een boek over de bewindhebbers van de VOC, dat later verschijnt. De replica van VOC-jacht ‘Duyfken’ komt in Hoorn aan. Het schip is tegen betaling van vijf euro te bezichtigen. Het dient tevens als decor voor diverse theatervoorstellingen. Het Westfries Museum verwerft een 17e eeuws paneel met schepen op de rede van Hoorn, geschilderd door Jacob Gerritsz Loef . Het stuk werd geveild bij Sotheby's. De Marinierskapel van de Koninklijke Marine geeft op de Rode Steen een galaconcert in het kader van de festiviteiten rond 400 jaar VOC. De initiatiefnemer voor de bouw van de Duyfken, de Australiër Michael Young (geboren Jong te Zwaag), geeft in het Westfries Museum in ’t Engels een lezing met dia's over de bouw van de Duyfken en de reis vanuit Australië. Pianist Cor Bakker en zangeres Laura Fygi werken mee aan het galaconcert van het Noord-Hollands Fanfare Orkest, waarbij een ode gebracht wordt aan de landen waarmee de VOC destijds handel dreef. Het Westfries Museum toont onder de titel ‘Op de rede van Hoorn’ een collectie 17e eeuwse schilderijen, die de haven en de rede van Hoorn laat zien. Het Westfries Museum levert een belangrijke bijdrage aan het tot stand komen van de televisie-serie ‘VOC-vertellingen’ die door TV Noord-Holland wordt gemaakt. De serie wordt uitgezonden in het gehele VOC-gebied. De bemanning van de Duyfken wil ook de terugreis naar Fremantle in Australië zeilend afleggen. Voor de overtocht, waardoor de cirkel om de wereld compleet gemaakt wordt, is € 700.000 nodig. Schermer Wijnkopers, die in het assortiment de VOC Peperneut voert, ontvangt het predikaat hofleverancier. Het bedrijf viert het 200-jarig bestaan en is al die tijd gevestigd in Hoorn. Historisch Dansgezelschap Fiori di Folia voert in de Oosterkerk als onderdeel van het Sweelinck Festival het theatrale dansprogramma ‘De VOC danst’ op. Op de tentoonstelling ‘Op de Rede van Hoorn’ wordt het model van het destijds in Hoorn gebouwde VOC-schip ‘Breda’, gemaakt door Schagenaar Ger van Benten, geëxposeerd. De vier Jenaplan klassen van s.g. Copernicus houden een projectweek over de VOC. Deze wordt besloten met een quizz-wedstrijd, die wordt gewonnen door Maarten Ligthart.
Op de Roode Steen vindt de opening plaats van de VOC-tiendaagse. De dansgroep Art and Culture Group of the Melaka Municipal Council uit Maleisië en de Oud Westfriese Dansgroep uit Wijdenes treden daarbij op. Theatergroep Het Gezelschap uit Hoorn presenteert, in samenwerking met Jongeren Theater Alkmaar, op het Oostereiland de familievoorstelling ‘De Scheepsjongens van Bontekoe’. Het jaarlijkse amateurfestival Oude Muziek Nu wordt in de Oosterkerk geopend door Hans Schipper, gedeputeerde van de provincie Noord-Holland. Het festival stelt dit jaar Jan Pieterszoon Sweelinck, de Nederlandse componist uit de periode van de oprichting van de VOC, centraal. Op de Roode Steen wordt door het Landelijk Platform voor Levende Historie een uitbeelding verzorgd van het leven van het gewone volk in 1602. Hieraan doen mee de groepen Feniks en Compagnie van Grolle, terwijl de groep Highlander zorgt voor een muzikale bijdrage. De topkoks Lonny Gerungan en Horinees Constant Fonk bereiden passende maaltijden. Deze week spelen beiaardiers van de VOC-steden tijdens het lunchuur VOC-improvisaties op het carillon van de Grote Kerk. In een tent op het Oostereiland treedt de Stichting Dansers Collectief Noorder-Koggenland op met een extra voorstelling van ‘Vrouwen van Toen’. Het ensemble Camerata Trajectina brengt, met medewerking van het Leids Mannenkoor Ad Lib, in de Oosterkerk het VOC-programma ‘Van varen en vechten’. Begeleid door dertig schepen van de Vrienden van het Stamboek van Ronde- en Platbodemjachten loopt de replica van het VOC-schip ’Duyfken’ de Hoornse haven binnen. De Hoornse Stadsfeesten worden geopend in VOC-stijl, met o.a. de presentatie van een muzikaal programma van Feico de Leeuw en Wouter Hakhoff,getiteld ‘De Zeven Zeeën’. Op het kinderplein, dat tijdens de Hoornse stadsfeesten is ingericht op het stationsplein, wordt de VOC-avonturenkist voor de basisscholen gebruikt voor diverse activiteiten. De jaarlijkse havenwandeling van de Vereniging Oud Hoorn staat in het teken van de VOC. Op drie podia: bij de Hoofdtoren, het Baatland en de Korenmarkt, wordt een internationaal Shantykoren Festival gehouden. De prijsvraag bij de Unicefloop, die op 15 april j.l. werd gehouden, wordt gewonnen door Nick Oskam, leerling van de Jozefschool. Hij is de enige deelnemer die alle vragen goed heeft beantwoord. Tijdens de woensdagmarkten wordt op de zolder van de Statenpoort door de Archeologische Dienst van Hoorn materiaal ten toon gesteld van overblijfselen van een 17e eeuwse scheepswerf. Het materiaal is afkomstig van de opgravingen die werden gedaan aan het ABC in de winter van 2001. De VOC-etalagewedstrijd, uitgeschreven door de Stichting Stad Hoorn, wordt gewonnen door Schutz Mannenmode aan het Kleine Noord. Andere genomineerden waren Meijer Interieurverzorging, Maison Esthé en de Hema-vestiging aan de Gouw. In het Westfries Museum wordt werk geëxposeerd van Leentje Linders uit Friesland. Het thema van de tentoonstelling sluit aan bij de viering van 400 jaar VOC door haar etsen van talloze schepen uit de VOC-tijd. In samenwerking met de vereniging Oud Hoorn organiseert de stratenclub Gouw VOC-wandelingen door de Hoornse binnenstad op woensdag tijdens de zomermarkten. In de Oudheidskamer van de Nederlandse Kaap-Hoornvaarders aan het Achterom wordt de tentoonstelling ‘Hoe vonden zij hun weg’ gehouden op woensdag tijdens de zomermarkten en op zondag in de zomermaanden. Op het Keern, tegenover het station Hoorn en naast de Veliusbrug worden bloemperken aangelegd met het logo van de VOC. Dit is een initiatief van begonia-kweker Frans Kolken en zijn collega's uit Zwaagdijk.
In het Westfries Museum is de tentoonstelling ‘Om macht en rijkdom’ te zien. Deze geeft een indruk van bewindhebbers van de VOC-kamers van Hoorn en Enkhuizen. Onder leiding van Huub Ursem, gids bij de vereniging Oud Hoorn, worden vanaf de Gouw op de woensdagmarkten korte stadswandelingen georganiseerd langs plaatsen die met de geschiedenis van de VOC zijn verbonden. Sportopbouwwerk Hoorn organiseert in het kader van het VOC-jaar op het Kerkplein en op de Rode Steen Mega Summer Games. Marjo Dammes speelt op het VOC-schip ‘Duyfken’ de kindervoorstelling ‘De Vliegende Hollandse’. Op het VOC-schip ‘Duyfken’ wordt het muziektheater-spektakel ‘De Vliegende Hollander’ opgevoerd door de in historisch theater gespecialiseerde groep Nomade. In het kader van het herdenkingsjaar van de VOC is er een nieuwe autoroute uitgegeven door de VVV Hoorn. De route heet ‘De VOC-wegwijzer in Noord-Holland’ en gaat langs de plaatsen Hoorn, Enkhuizen en Alkmaar. De Hoornse kunstenaar Joep Neefjes besluit na een conflict niet mee te doen aan de internationale kunstmanifestatie Upstream. In het programma van de Mega Summer Games van Sport Opbouwwerk Hoorn wordt met de Watersportvereniging Hoorn VOC-zeilen georganiseerd in de binnenhaven.
Het nagebouwde VOC-schip ‘Duyfken’ vaart niet ‘op eigen kiel’ terug naar Australië. Het gaat met een containerschip mee terug naar het zuidelijk halfrond. Het traditionele vuurwerk van de Hoornse Kermis staat in het teken van 400 jaar VOC. Leden van de Zwemvereniging Hoorn leggen op de Roode Steen van 125.000 begoniabloemen een tapijt, dat als thema 400 jaar VOC heeft. De Duitse kunstenaar Helmut Dick voorziet in het kader van 400 jaar VOC de platte zijde van de Hoofdtoren van een groene extra ‘huid’, bestaande uit 85 platen die aan een steiger zijn bevestigd.
De VVV Hoorn geeft twee nieuwe wandelroutes uit die in het kader van 400 jaar VOC zijn samengesteld: ‘Stadswandelingen tussen de Monumenten’ en ‘De VOC Stadswandeling’. Voorzitter Jos Bakker van de Vereniging Het Carillon te Hoorn presenteert het ‘Hoorns VOC-beiaardboek’. Hierin zijn als resultaat van de beiaard compositiewedstrijd in dit jaar moderne interpretaties van muziekwerken uit de tijd van de VOC bijeengebracht. De Internationale Kunstmanifestatie Upstream organiseert in Hoorn met zestien kunstenaars een expositie op locaties die gerelateerd zijn aan de geschiedenis van de VOC. Zij geven vorm aan hun beleving van de VOC en aan de invloed die de compagnie op hun leefomgeving heeft. Op initiatief van de Stichting Recreatief West-Friesland wordt onder de naam ‘Van Poort tot Poort-loop’ de VOC-loop gehouden van Hoorn naar Enkhuizen. Tijdens de Open Monumentendag organiseert het Lectorium Rosicrucianum in zijn pand aan de Rode Steen drie korte lezingen over ‘Spiritualiteit in de Gouden Eeuw’. De Stichting Fluitschip wil een zeventiende-eeuws fluitschip op ware grootte gaan bouwen op het Oostereiland. Bij gelegenheid van het 85-jarig bestaan van de vereniging Oud Hoorn verschijnt het boek ‘Hoorn en de Zee’. Er is reeds aan 1700 personen door voorintekening een exemplaar verkocht.
Het Westfries Museum toont 28 land- en zeekaarten uit de VOC-periode. Het model van het VOC-schip dat door het Westfries Museum is uitgeleend aan de Hema, wordt uit de etalage gestolen. Het stond daar ter opluistering van de etalage-wedstrijd die wordt georganiseerd door de Stichting Stad Hoorn. Theatergroep Mazza! Geeft de voorstelling ‘VOC: Verhalen over C-vaart’ in theater Het Pakhuis. Het Westfries Museum verwerft een meer dan 250 jaar oud glas, waarvan de inscriptie verwijst naar de tewaterlating van de ‘Jager’, een schip dat de VOC-kamer Hoorn in 1745 liet bouwen. Dirk Bakker, de 70-jarige Hoornse lekenbroeder Franciscaan die missionaris was in Irian Jaya (voorheen Nederlands Nieuw-Guinea), geeft in wijkcentrum Risdam een lezing met dia's over het Papoeavolk en hun leefgewoontes. Hij legt daarbij verbanden met de geschiedenis van de VOC. Burgemeester Janssens, hoofdbewindhebber van de VOC-Hoorn, zingt met de Kinderen XVII een feestelijk loflied als slotakkoord voor het herdenkingsjaar van de oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, zoals dat in Hoorn gevierd werd. Hij concludeert daarbij dat Hoorn kan terug zien op een geslaagd VOC-jaar. De fractie van het CDA in de Hoornse gemeenteraad heeft bezwaar tegen het feit dat de directeur van het Westfries Museum losgeld betaalt voor het op 6 oktober j.l. gestolen museumstuk.
