B. De stuwende nijverheid
Hoorn heeft een redelijk gunstige verkeersligging aan een spoorweg, welke de stad met Amsterdam,
Enkhuizen en Alkmaar verbindt, en voor goederenvervoer ook met Medemblik. De haven is toegankelijk
voor Rijnaken tot 900 ton. Deze behoeven slechts één sluis te passeren om Amsterdam of de open zee
te bereiken. Laad- en los ruimte is er voldoende (opslagruimte aan vaarwater evenwel niet). Een
goede rijksweg verbindt Hoorn met de Wieringermeerpolder en langs de Afsluitdijk met het noorden.
Een grondige verbetering van de wegverbinding met Amsterdam is in uitvoering. Niettemin blijft de
afstand tot andere centra een bezwaar voor de vestiging en ontwikkeling van het merendeel van de
industriële bedrijven, welke met ongeschoolde arbeiders werken. In de regel vormen daarbij namelijk
de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van de vervaardigde produkten een relatief grote
uitgaafpost. Bij andere bedrijven zal bovendien in vele gevallen als een handicap worden gevoeld
de onmogelijkheid te profiteren van de toelevering door andere bedrijven ter plaatse. Deze bezwaren
mogen niet worden onderschat, aangezien bedrijven, welke gebruik maken van hoog gekwalificeerde
arbeid, in Hoorn voorlopig geen gunstig klimaat vinden, daar geschoolde arbeiders wegens historisch
begrijpelijke redenen door de Hoornse burgerij onvoldoende worden gewaardeerd. De omstandigheid
echter, dat het toch mogelijk is gebleken in de praktijk geschoolde arbeiders in Hoorn vast te
houden, rechtvaardigt de verwachting, dat de gediplomeerden van de ambachtsscholen tenslotte in
Hoorn een bredere laag van geschoolden zullen kunnen vormen, welke aanspraak weet te maken op meer
maatschappelijke waardering. Derhalve moet worden voorkomen, dat de verwerkelijking van deze
mogelijkheid belemmerd zou worden door een gebrek aan industrieterrein, al blijkt het ontbreken
daarvan een industriële ontwikkeling van beperkte omvang niet uit te sluiten. Gezien de recente
ontwikkeling is het op zijn minst aannemelijk, dat de nijverheid in de hier naar werkgelegenheid
belangrijkste bedrijfskiassen zich in de naaste toekomst zal weten te handhaven.
Er zijn echter andere omstandigheden, welke eèn min of meer belangrijke uitbreiding van de
werkgelegenheid in de stuwende industrie te Hoorn waarschijnlijk maken, zij het misschien niet
op zeer korte termijn. Het tot stand komen van de Markerwaard met de daardoorheen voerende wegen
zal n.l. een principieel belangrijke verbetering te weeg brengen in de verkeersgeografische ligging
van Enkhuizen en Hoorn.
Het midden, zuiden en oosten van het land en het aangrenzende buitenland worden dan n.l. van
Westfriesland uit rechtstreeks en beter bereikbaar, hetgeen een versterking van de afzetmogelijkheden
en van het concurrentievermogen van in deze steden gevestigde stuwende industriële bedrijven
betekent. Daarbij valt niet alleen te denken aan de industrieën, welke nu al in Hoorn produceren,
doch ook aan bedrijven, welke - zoals de laatste jaren al enige keren is geschied - door initiatieven
van buiten af in Hoorn tot stand komen. Dat kunnen ook bedrijven zijn van een type en met een
produktierichting, welke thans in Hoorn nog niet zijn vertegenwoordigd.
Deze mogelijkheid is niet alleen een theoretische. De industriële ontwikkeling van geheel
Noordholland benoorden het Noordzeekanaal zal van het tot stand komen van moderne verbindingen
tussen de oevers van dat kanaal - de tunnel te Velsen, de brug bij Schellingwoude, de IJ-tunnel en
de Coentunnel - de stimulerende invloed ondergaan. Onzeker is alleen, op welke termijn de invloed
zich zal doen gelden. Minder onzeker is, dat hij vrij krachtig zal zijn, omdat de bedrijvigheid
rondom het Noordzeekanaal als Rijnarm ongetwijfeld nog belangrijk zal toenemen en deze evenals tot
nu toe noordwaarts zal uitstralen.
Er zijn niet voldoende aangrijpingspunten voor een redelijke raming van het toekomstige aantal
mannen met een werkkring in de stuwende industrie te Hoorn. Men kan slechts een zeer ruwe en
vrijblijvende schatting doen, b.v. voor de eerstkomende 10 jaren, dus ongeveer tot het ogenblik,
waarop de Markerwaard zal kunnen droogvallen. Welnu, in die periode zou de werkgelegenheid voor
mannen in de stuwende industrie kunnen toenemen:
in reeds bestaande bedrijven: in nog te stichten bedrijven: tezamen |
tot c.a. met b.v. tot ± |
850 mannen 560 mannen 1410 mannen |