Nog had Hoorn de juiste houding tegenover Zwaag niet gevonden of een nieuwe verrassing wachtte het. 16 juni 1408 bepaalde de heer van West-Friesland, dat de "goede lieden ende ondersaeten van
Veenhoop" . . . . . . "zullen hebben ende gebruycken alle alsulcke
poortrechten ende vryheden als onse getrouwe stede van Hoern van ons ende onsen voorvaderen, graven te Hollant, bescreven ende
onbescreven tot desen dagen toe vercregen moge hebben" 1).
Onder de Veenhoop hebben wij te verstaan: Berkhout, Gooren, Mijsen, Oudendijk, Beets, Avenhorn, Grosthuizen, Scharwoude en Schardam. Deze waren reeds tot een schoutambacht verenigd. In 1382 toch lezen wij van een klacht van de schout van Veenhoop "over enige poorters van Hoorn, die hem enkele pauwen ontfutseld hadden"
2). Overeenkomstig hetgeen gebruik was in stadrechtbrieven - en voor echte steden ook nodig was - werd de vrijheid nader omschreven: "scoubarmwege, die nu ter tyt behuusd zijn, ende dat lant an
elcken zijde van de wegen vive ende twintich roeden breet, ende dairto soe sellen alle hoefsteden, buten den wege voors. gelegen ende deser tyt behuust zijn, desgelicx in de vryhede voorn. wesen".
Deze nieuwe aanwinst, die thans nog gemarkeerd wordt door een jurisdictiepaal met het wapen van Hoorn, werd
door Hoorn allerminst gewaardeerd, hoewel er geen vreemdelingen uit die dorpen in het
bestuur van Hoorn kwamen, gelijk dat met Zwaag het geval geweest was. Het was zo geregeld, dat drie der rijksten uit
elke ban gezamenlijk vier vredemakers kozen om de interne
aangelegenheden van Veenhoop te regelen. In de bannen zouden geen keuren gemaakt worden buiten deze vredemakers. Zij moesten alle verlienessen (gerechtelijke bekentenissen) brengen voor de schout en voor schout en schepenen van Hoorn moesten de Veenhoopers te recht staan. Maar wat voor belang had Hoorn bij deze aangelegenheid? Het zag er toen nog geen enkel en daarom werd opnieuw bij de heer geprotesteerd tegen deze opdringing. Wat had poortrecht te maken met zulk een vaag
definieerbare vrijheid? Het was je reinste verwatering van het woord
poortrecht!!
1) M. S. Pols, a.w. I p. 20 en 21; Hoorn, St.Arch. lnv. Gonnet R.no 151.
2) Hoorn. St.Arch. lnv. Gonnet. R.no 39.