De legende van MARIA VAN HOORN

"Het mirakel van Hoorn"

Houten beeld, gemaakt in de 15e eeuw
De op het beeld aangetroffen verfresten duiden er op dat het gepolychromeerd is geweest.

Legende

In het jaar 1426 werd op de plaats van de tegenwoordige Noorderkerk een houten bedehuis gesticht ter ere van de Maagd Maria. Deze stichting moet door toedoen van (een) Claes Molenaar en zijn vrouw geschied zijn. Op een nacht toen zij uit de molen keken, zagen zij op de plaats van de latere kerk, waar in die tijd het huis van Claes Doedesz stond een Lieve Vrouwebeeld in de lucht zweven. Toen ze dit aan hun buren vertelden, voelden deze zich geroepen aldaar een Godshuis te stichten en verzochten zij Claes Doedesz zijn huis daarvoor te schenken. Dit kwam hem niet goed uit en na hevige ruzie weigerde hij. Deze weigering bleef, zoals men meende, niet ongestraft, want korte tijd daarna stierf hij aan de pest, die toen heerste. Na zijn overlijden deed men hetzelfde verzoek aan zijn weduwe, die, angstig geworden door de ondervinding met haar man, het verzoek toestond en weldra werd een kleine houten kerk gebouwd. Dit is niet het enige verhaal, dat aan deze kerk verbonden is, want toen ze bijna klaar was, kwam er een schipper de haven binnen met een Mariabeeld, dat hij naar Friesland brengen moest. De volgende dag zou hij zijn reis voortzetten, maar door weer en wind werd hij gedwongen terug te keren. Dit gebeurde twee- of driemaal. Toen Claes Molenaer hiervan hoorde ging hij het beeld bekijken en zag dat het hetzelfde was, dat hij in de lucht gezien had. De buren kochten het en zo kwam het in hun nieuwe kerkje op het hoogaltaar te staan waardoor de Noorderkerk hieraan ook de naam "Vrouwekerk" te danken heeft.

In 1566 teisterden de beeldenstormers de Noorderkerk en sloegen alle beelden stuk. Bij het Mariabeeld gekomen sloeg een van hen zijn bijl in de voet van het beeld, maar hij kon de bijl er niet meer uit krijgen. De beeldenstormers schrokken zo, dat zij afdropen.

Dit beeld kon in 2007 bij Sotheby's in New York aangekocht worden door de gezamenlijke inspanning van de heren J.E.J. Lamers en J.P.H. v.d. Knaap van de Stichting Koepelkerk en Carel de Jong van het Westfries Museum.

De prijs mocht niet hoger zijn dan 30.000 euro. Verschillende sponsors brachten dit bedrag voor een groot deel bijeen. Ook de Hoornse bevolking gaf haar bijdrage. Soms tientjes in een envelopje waarop stond dat het voor Maria was. De gemeente Hoorn doneerde 5000 euro en een anonieme gever gaf een flink bedrag als voorschot.

Bij een bod van 20.000 euro viel het eenmaal, andermaal en was het beeld in Hoornse handen.

Begin juli 2007 kwam het beeld in Hoorn aan en konden de heren De Jong, Lamers en Van der Knaap met handschoenen aan Maria van Hoorn uitpakken. Foto: Henk de Weerd (NHD)

Ook het kroontje en een uitneembare houten hand met daarin een vrucht behoorden bij de koop.
Carel de Jong vond het denkbaar dat er meerdere handjes voor het beeld beschikbaar geweest zijn, die afhankelijk van de gelegenheid ingezet konden worden.

Het kroontje hield nog een aangename verrassing in zich. Na verwijdering van ongeveer een halve centimeter vuil en stof bleek het een zeer kostbaar gouden met parels en edelsteentjes bezet kroontje te zijn.
In het Westfries Museum staat het beeld nu te pronk in een eigen extra beveiligde vitrine in de zilverzaal.

Voor Maria op haar uiteindelijke bestemming aan kwam werd met haar op 21 juli 2007 een ommegang gemaakt vanaf de Noorderkerk, via een zegening bij de Koepelkerk door pastoor Eugène Jongerden, naar het Westfries Museum waar Carel de Jong haar het pas gerestaureerde kroontje opzette.
Wegens de festiviteiten ter gelegenheid van 650 jaar stadsrechten werd deze ommegang begeleid door mensen gekleed als haar tijdgenoten.

2007 Maria ommegang, foto: Bert v.d. Hoogen