Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed

Dakruiter

Dakruiter Noorderkerk Bij gothische kerken was de hoogte van de toren meestal even lang als de lengte van de kerk.
In de middeleeuwen waren de heitechnieken nog niet zo ver gevorderd dat men op de in deze streken aanwezige slappe grond een grote toren kon bouwen.
In plaats van de toren werd op de middelste hal van de kerk aan de straatzijde een kleine houten toren, een dakruiter, geplaatst.

Een dakruiter wordt in de regel altijd op de viering (het kruis van middenschip en transept) geplaatst. Bij de Noorderkerk is men daarvan afgeweken.

De dakruiter heeft verschillende restauraties ondergaan, waarvan de laatste pas kortgeleden (2006).
In 1760 moest naast de aan de kerk uit te voeren reparaties ook het dakruitertje gerepareerd worden. Het stadsbestuur, eigenares van de toren, wilde hier aanvankelijk niets van horen. Na een hevig geschil met het kerkbestuur heeft het stadsbestuur de toren gerepareerd. Bij de restauratie van 1938 werd 3200 kilo bladlood gebruikt voor herstel van het torentje.
In 1985 was weer een restauratie nodig en werd ook het torentje weer aangepakt.

In 2002 was het kerkdak weer aan restauratie toe. De gemeente wilde eigenlijk niet tegelijkertijd ook het torentje laten repareren. Geen broodnodige nieuwe leien dus. Uiteindelijk heeft de gemeente toch besloten de meest noodzakelijke reparaties aan het torentje te laten verrichten. Ook hier hebben bonte knaagkever en houtworm toegeslagen. De firma Van Lierop kreeg de opdracht behalve de kap van de kerk ook het houtwerk van het torentje te conserveren.

 

Iets over klokken en uurwerk

Brons

Soms hoort een ieder in de binnenstad het klokje luiden, maar hoe dat klokje er dan uitziet, altijd vaag. Vandaar dat tijdens een hoogtevrees versterkende klimtocht op de nokken van de Noorderkerk ons een zeldzaam zicht gaf op juist die klok in het frêle spitsje. Wat ons opviel, was dat het gevogelte in de binnenstad zich bitter weinig aan trekt van alle regels over beheerst respect voor ons welluidend erfgoed. Dat er wel eens sprake is van spontane hoge nood is tot daar aan toe, maar je kan met het ganse luchtruim tot de beschikking wel een andere plek uitzoeken? Waarmee maar meteen een antwoord is gegeven op het vermoeden dat de luiklok van de Noorderkerk wel eens dof klinkt.

Bron: NHD 28-04-2007 Hoornse Broeder

besmeurde klok Noorderkerk
(foto van de besmeurde klok: NHD)

Na dit bericht is de klok met een hogedrukreiniger behandeld. Het bedoelde gevogelte wordt nu tegengehouden door aangebracht gaas in het torentje. De klank is dus weer als vanouds.

Klok 600 jaar stad

klok met tekst Hoorn 600 jaar stad
Klok: Hoorn 600 jaar stad

Nu is ook weer duidelijk te lezen (voor wie de moed heeft er naartoe te klimmen) dat deze klok een gift is van de Westfriesche Gemeenten bij het 600-jarig bestaan van Hoorn als stad. Het opschrift luidt: "Hoorn 600 jaar stad de Westfriesche Gemeentes hebben mij in 1957 doen gieten door B. IJsbouts-Opus 2460". De klok is 44 cm. hoog en heeft een diameter van 46 cm. Het klokje vervangt het door de Duitsers in de oorlog geroofde exemplaar. Een van de 49 geroofde klokken uit de Hoornse kerken.

grote klok anno 1606De grote heelslag kon niet uit de toren gehaald worden omdat de spijlen van de toren te dicht op elkaar staan. Deze klok heeft een middellijn van 70 cm. Het randschrift luidt: "Soli Deo Gloria Cornelis Ammeroy Me-Fecit 1606". (zie de foto hiernaast)

Uurwerk

De torenuurwerkfabriek "De Klok" uit Aarle-Rixtel plaatste in 1957 een nieuw uurwerk.

uurwerk Noorderkerk
detail uurwerk Noorderkerk
Detail van het uurwerk

 

Dit uurwerk geeft de tijd aan op de haaks op de kerk geplaatste wijzerplaat.

wijzerplaat aan de Noorderkerk

 

Bronnen:
Een verhaal over de Noorderkerk W.Vingerhoed en T.Zaal
Uit de schemer van Hoorns verleden J.P. vd Knaap en Veerkamp
Informatieblad Stichting Noorderkerk mei 2002
NHD Hoornse Broeder 28-04-2007