De Ooster- of Anthoniskerk te Hoorn

Een monument uit 1519

Tekening van de windvaan

De Oosterkerk is de op één na oudste kerk van Hoorn. Zij dateert van 1519.

De vroegere benaming van de Oosterkerksteeg is Anthoniesteeg. Oorspronkelijk stond op de plaats van de Oosterkerk een houten kapel, die omstreeks 1453 werd gesticht. In 1483 werd deze kapel, gewijd aan de heilige Anthonius, afgebroken om in steen herbouwd te worden. Dit was vooral te danken aan de toenmalige pastoor Claes Joestz., die rond 1458 geboren was als kind van een Hoornse familie met aanzien. Zijn vader was stadsschrijver en had belangen in de scheepvaart. Claes Joestz. is niet onbemiddeld gebleven. Op zijn 24ste werd hij tot priester gewijd en aangesteld als pastoor van de Anthoniuskapel.

Na de Reformatie werd de kerk overgenomen door de Hervormden en kreeg toen de naam Oosterkerk. De kerk dateert van 1519, toen werd eerst het koor van de kerk, daarna het transept en het twee beukige schip in steen opgetrokken.
Sindsdien bepaalt de kerk van het gewone volk aan een van de oudste straten van Hoorn mede het silhouet van de stad.

Van oudsher is de Oosterkerk de kerk van schippers en vissers. Zelfs het windvaantje is een scheepje.

Sinds enige tijd is er weer een beeldje van Sint Anthonius met een varkentje en het Tau-teken geplaatst boven de zijdeur van de kerk in de Oosterkerksteeg.

Wapenschild 1616

Tijdens schoonmaakwerkzaamheden in 1996 kwam boven het voorportaal van de kerk een wapenschild met tekst tevoorschijn.
De tekst was een wat cryptische oproep aan de kerkgangers: "WYLT (stadswapen HOORN) 't WOORT".

De spreuk siert sinds 1616 het portaal. Zij was door verwering onleesbaar geworden, maar intussen als het ware herontdekt.
In de kerk staat de oproep ook boven het binnenportaal te lezen.

Wapenschild 1616, voorportaal Ooster Kerk