Grote Kerk te Hoorn

De kerk gered

Het interieur van 1950 tot 1970, met orgel en kansel

In 1968 werd de Grote Kerk door de eigenaresse buiten gebruik gesteld. Op dat moment verkeerde de Grote Kerk nog steeds in goede staat.

Het orgel ging naar de Plechelmuskerk in OIdenzaal (hoofdorgel), de kansel naar Arnemuiden. Vanaf dat moment is de toestand van de kerk hollend achteruit gegaan.

Twee jaar na toepassing van Woningbouw.
Architect Hangelbroek aan het woord.

- Slechts een kleine groep mensen, had belangstelling voor de Grote Kerk. Er zou dus gesloopt moeten worden en daardoor een groot gat in Hoorn worden geslagen. Een Stichting, door deze kleine groep mensen opgericht, met als enige doel voor ogen, het voor de ondergang behoeden van een interessante kerk, spande zich daarvoor in. Gesteund door donateurs - vooral een mevrouw uit Utrecht die f 10.000,- schonk verdient een extra vermelding, het project was anders niet van de grond gekomen - en door gelden en subsidies, door het rijk beschikbaar gesteld voor monumenten en huis vesting benevens een werkgelegenheids-subsidie, waarin 70% langdurig werklozen zouden worden ingeschakeld (sociaal project), bleek het project toen haalbaar.

Zie artikel "Hergebruik van Kerken" van J.M. Baltus en Bouwkundig rapport 1980.

Gezien het feit, dat de Gemeente Hoorn niet rijk genoeg is/was om zich een duur bankgebouw, een duur kantoorgebouw of een World Trade Center te kunnen permitteren, zou het bouwen altijd minder moeten worden. Bovengenoemde Stichting heeft zich echter voor het behoud van de Grote Kerk ingespannen. "Als niemand weet, wat men met het gebouw, dat al op instorten staat moet, dan is het erg moeilijk een dergelijk gebouw te behouden", aldus de architect. Afgezien van de paar mogelijkheden die zich, naar het inzicht van de architect hebben voorgedaan, bleef de Gemeente Hoorn besluitloos en wilde daar ook geen aandacht aan besteden. Vermoedelijk, omdat diegenen, die erover moesten beslissen, angst voor het onbekende hadden. Toen alle mogelijkheden uitputtend waren besproken, werd uiteindelijk naar het punt van de woningbouw gekeken. De Gemeente Hoorn werd enthousiaster.

Woningbouw op zich is al duur genoeg. Hoe duur zou het dan niet moeten worden, om woningbouw in de bestaande Grote Kerk toe te passen en dan nog te bedenken dat het op 16 meter boven maaiveld onder een wrakke verrotte kap zou moeten worden gerealiseerd? Samen met zijn echtgenote tevens werkpartner architecte Annelies Hangelbroek-Gouwetor werd, door de architect Hangelbroek en enkele ambtenaren van Monumentenzorg en Huisvesting van de Gemeente Hoorn, naar het plan om twee grote vloeren onder de kap aan te brengen, gekeken. Ook aan de geluidsisolatie werd aandacht besteed. De maatschap Corlé, een groep samenwerkende ondernemers in Hoorn, werd toen de draagkrachtige opdrachtgever voor het gehele project. De ondernemers binnen de groep hebben de liefde voor hun stad weten te koppelen aan verklaarbaar eigenbelang en op basis daarvan durf en fantasie gehad om op rendabele wijze veel geld te verschaffen.

Op de twee vloeren, die gedragen worden door een speciale constructie, Iosstaand van de kerk en dus voorzien van een eigen fundering, werden de 18 zwevende appartementen en in het voormalig consistorie, de overige 14 appartementen gebouwd. Hierdoor werd tevens, ook al zou het jaren leegstaan - het verder verval van de daaronder gelegen kerk een halt toe geroepen. In dit deel zijn in twee lagen thans twee winkels gehuisvest.

De bouw van woningen in de Grote Kerk

Wie wonen er in de Grote Kerk?

"De bewoners van de appartementen onder de kap hebben magnifieke woningen en een magnifiek uitzicht", aldus de architect. Tevens hebben ze het gerief, van privaat in het hart van de binnenstad te wonen (geen inkijk door overburen, geen last van het verkeer), erbij. Enkele bezwaren kunnen zijn, dat er geen tuin en balkons aanwezig zijn. Vooral voor gezinnen met kinderen zou dat bezwaarlijk kunnen zijn. Die categorie mensen komen dan ook niet voor op de lijst van gegadigden. Het gemis aan een balkon is echter, door het plaatsen van aluminiumschuiframen over het dak heen, ondervangen. Het zijn, over het algemeen genomen, vooral de alleenstaande mensen t.w.: vrijgezellen, beginnende ongehuwden, gepensioneerde mensen, die wat kleiner en rustiger willen wonen, doch de gezelligheid van de binnenstad wel blijven ambiëren, gescheiden mensen zonder kinderen en de grote groep jongeren die gewend is op kamers en in appartementen in de binnenstad te wonen, die in de Grote Kerk wonen. Sociaal en maatschappelijk gezien zijn er binnen Hoorn weinig instellingen die zich bemoeien met voornamelijk de laatste categorie van jonge kamerbewoners. Onder deze groep bestaat er wel vraag naar kleinere woningen. In de nieuwbouwwijken voelen zij zich al heel snel eenzaam en verloren, "In de Grote Kerk pak je de lift en je zit in de kroeg, wanneer je daartoe behoefte voelt", aldus de architect. Voor hen is de Grote Kerk dan ook een goed alternatief. Bewust heeft men, wat de kostenbaten berekening van het hele project betreft, gekozen voor een huurprijs van de appartementen die net onder de huursubsidiegrens liggen. Slechts twee woningen komen daar boven, namelijk de woning van de (toenmalige) Burgemeester en een woning aan de andere kant van het gebouw liggen daar boven.

Grote Kerk met dakramen, april 2004