Van Tussenschool tot Ireneschool 3

De eerste jaren (1845-1849)

Huisvesting en personeel

Op 15 januari 1846 stemt de raad in met een voorstel van burgemeester en wethouders om de Tussenschool onder te brengen in het gebouw van de op te heffen Stadsdiaconieschool aan de Kruisstraat. Het schoolgebouw aan de Muntstraat zal worden opgeknapt ten behoeve van de Armenschool.

De raad benoemt op 12 juni 1846 Frans Kroon als hoofdonderwijzer aan de Tussenschool en Pieter Bakker als ondermeester.

Toelating en schoolgeld

De Tussenschool is bestemd voor kinderen van Hoornse ingezeten die geen aanspraak kunnen maken op kosteloos onderwijs, maar ook niet in staat zijn het schoolgeld voor een burgerschool op te brengen. Om in aanmerking te komen voor plaatsing moeten de ouders een verklaring overleggen van de wijkmeester, waaruit blijkt dat hun financiële positie het betalen van schoolgeld voor een burgerschool niet toelaat. In totaal kunnen ten hoogste 150 kinderen in de leeftijd van zes tot en met twaalf jaar worden geplaatst.

Op de eerste maandag van elke maand moeten ouders of voogden bij vooruitbetaling het bedrag voor schoolgeld, schrijfbehoeften en andere benodigdheden betalen. Voor één kind is dit 50 cent, voor twee kinderen uit hetzelfde huisgezin 40 cent per kind; voor drie kinderen uit hetzelfde huisgezin is het schoolgeld 35 cent per kind en voor elk kind boven de drie uit hetzelfde huisgezin is het 30 cent.

Officiële start

Na de zomer zijn de voorbereidingen afgerond en kunnen de Stads- en diaconiescholen worden opgeheven. Dat gebeurt op 30 september 1846 om één uur op het Stadhuis. In een notariële akte wordt vastgelegd dat de bezittingen van de Stads- en diaconiescholen overgedragen worden aan de gereformeerde gemeente binnen de stad Hoorn.

De volgende dag vindt om twaalf uur in de Oosterkerk een bijeenkomst plaats ter gelegenheid van de start van de Stadsarmenschool en de Stadstussenschool. Een van de sprekers is de inspecteur van het lager onderwijs in Noord-Holland, de heer A. Beeloo.

De schoolopziener wenst de stad geluk met de oprichting van de Tussenschool. Hiermee gaat een lang gekoesterde wens in vervulling. Beeloo is ook zeer te spreken over verbetering van de schoollokalen voor de kinderen van de armen in de Muntstraat. Na zijn toespraak wordt het lied Voor vaderland en vorst gezongen. De Tussenschool en de Armenschool starten op maandag 12 oktober 1846.

Schoolreglement

Voor de nieuwe scholen heeft de raad op 15 oktober 1846 een zeer gedetailleerd ‘Regle-ment op het schoolwezen voor het lager onderwijs binnen de stad Hoorn’ vastgesteld.

In het reglement staat onder meer dat de kinderen les krijgen in: spellen, lezen, schrijven, rekenen, de beginselen van algebra en meetkunde, de gronden van de Nederlandse taal, het stelsel van munten, maten en gewichten, vaderlandse en algemene geschiedenis en aardrijkskunde. Dit geldt voor de Armenschool, de Tussenschool en de burgerscholen.

Lijfstraffen zijn niet toegestaan. Verhuizing naar de Muntstraat Het aantal leerlingen neemt dermate toe dat het hoofd van de school begin 1848 de gemeente vraagt het personeel uit te breiden met een tweede ondermeester. De raad wijst dit verzoek af. Wel mag een tweede kwekeling worden aangesteld.

In die tijd is in Hoorn veel behoefte aan een Stadsbewaarschool. Het ontbreekt de stad echter aan financiële middelen om een nieuw onderkomen voor deze school te realiseren. In 1849 besluit de gemeenteraad daarom dat de meisjes- en de jongensafdeling van de Tussenschool in één lokaal ondergebracht kunnen worden in het schoolgebouw aan de Muntstraat, waar ook de Armenschool is gevestigd. In de Kruisstraat is dan ruimte voor de op te richten Stadsbewaarschool.

Het gebouw aan de Muntstraat is eigenlijk te klein voor de huisvesting van de Armenschool en de Tussenschool, maar voor een betere huisvesting van deze scholen is blijkbaar lange tijd geen geld.

Impressie van een bewaarschool rond 1880, geschilderd door Max Liebermann

  Opheffing Stads- en diaconiescholen

Een nieuw schoolgebouw aan de Kruisstraat (1877)