De Havenwandeling

De Havenwandeling is een erg geliefde wandeling, omdat tijdens deze wandeling veel aandacht wordt besteed aan het verleden van Hoorn in de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Deze geschiedenis is uiteraard onlosmakelijk verbonden met de havens en de daarmee samenhangende handel. De gids brengt u naar de haven en vertelt u over de oorsprong en bestemming van de oude panden. Verder is er aandacht voor de uitleg van straatnamen, die verwijzen naar de kades waar bepaalde schepen aan mochten leggen en voor belangrijke personen die in de overzeese handel een grote rol speelden.

De wandeling voert langs:
Het Houten Hoofd, de Hoofdtoren, de Scheepsjongens van Bontekoe,
de Appelhaven, de Bierkade, de Korenmarkt, de Jan Haringsteeg en de Melknapsteeg.

Het Houten Hoofd

Het Houten Hoofd was in oorsprong, net als nu, een steiger en aanleg- en losplaats voor schepen. Vanaf deze steiger heeft u een prachtig uitzicht op de Hoornse havens. Het Hoofd is in 1464 gebouwd in de toenmalige Zuiderzee. Tot twee maal toe is geprobeerd (1901 en 1913) om het hout van het Hoofd te vervangen door een betonnen constructie, maar dit is gelukkig niet doorgegaan door heftige tegenstand van de bevolking.

De Hoofdtoren

In 1531 is op het Hoofd de Hoofdtoren gebouwd als verdedigingstoren. De klokkentoren is er in 1651 opgeplaatst. In ongeveer 1778 werd naast de Hoofdtoren een sluis aangelegd. Hier is de monding van de oudste haven van Hoorn. In de Hoofdtoren is op dit moment een restaurant gevestigd.

De Scheepsjongens van Bontekoe

Kent u "De Scheepsjongens van Bontekoe", geschreven door Johan Fabricius? Het boek speelt in de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. Tientallen schepen keerden toen beladen uit Oost-Indië terug. Eén ervan was de schipper Willem IJsbrantsz Bontekoe, een legendarische figuur uit Hoorn. Op zijn schip monsterden, in het verhaal van Fabricius, drie jongens aan voor hun eerste reis over de wereldzeeën. Hun namen waren Rolf, Padde en Hajo. Beeldhouwer Jan van Drunen kreeg in 1967 de opdracht om de drie zeebinken in brons te maken en sindsdien turen de jongens over het water van de haven.

De Appelhaven

De Appelhaven is een gracht, die loopt van de Vismarkt tot de Gedempte Appelhaven. De kade aan de noordzijde van de gracht wordt ook Appelhaven genoemd. Wellicht is de naam Appelhaven ontstaan omdat hier veel fruitschepen, ofwel ooftschepen aanmeerden. De schepen vervoerden met name appels. Appels waren goed houdbaar en vormden een belangrijk onderdeel van de fruithandel. In 1924 werd een vergunning aangevraagd voor het rooien van alle bomen aan de Appelhaven. Na het rooien werden in dat jaar Spaanse iepen geplant.

Bierkade

De Bierkade is een van de kades van de in 1420 gegraven Appelhaven. De naam Bierkade is waarschijnlijk al van voor de 18e eeuw. Al lang voor die tijd losten de schepen uit onder andere Hamburg en Bremen hun bierlading aan deze kade. Bovendien werden hier de accijnzen op de van buiten ingevoerde bieren gecontroleerd. Op de Bierkade waren ook de stadsbierdragers aanwezig die de vaten naar de handelaars vervoerden. Bierkade nr. 2. heeft een prachtige gevelsteen uit 1618 met biertonnen en een steen met twee tonnendragers en een schip. Aan de Bierkade is een aantal bijzonder goed bewaard gebleven pakhuizen gevestigd. De twee grootste pakhuizen zijn "Pakhuis de Zon" uit 1874, een zeer breed en hoog pakhuis met een gebroken topgevel en het dubbelkaaspakhuis "Alkmaar" en "Gouda", waarin nu het Museum van de Twintigste eeuw is gevestigd.

De Korenmarkt

De Korenmarkt is als kade ontstaan in 1558. De naam van de kade verwijst naar de in het verleden op deze plaats gehouden Korenmarkt. Het hoge Pakhuis, Korenmarkt 8, dateert uit circa 1560 en behoort tot één van de eerste huizen die op de Korenmarkt is gebouwd.

Jan Haringsteeg

De Jan Haringsteeg is een steeg uit 1888 lopend van de Italiaanse Zeedijk naar Achter op 't Zand. De steeg is genoemd naar Jan Haring, een Hoornse matroos die beroemd werd bij het beleg van Haarlem toen hij de aftocht van zijn kameraden dekte, die anders in de handen van de Spanjaarden zouden zijn gevallen. Jan Haring sneuvelde in 1573 tijdens de zeeslag in de Hoornse Hop.

De Melknapsteeg

De Melknapsteeg loopt van de Nieuwendam naar Achter op 't Zand. De steeg is genoemd naar Willem Melknap uit Hoorn, die de 'vrije zeeroverij' beoefende, een in die tijd min of meer legitieme vorm van kaperij. In 1625 voer hij met een flinke buit de Hoornse haven binnen, een voorbeeld dat door vele Hoornse schippers werd gevolgd.