Metaalwarenfabriek Scholten

Crisis en oorlog

Kroon, nr. 1059. Verkrijgbaar in 6 of 8 lichts versie.
Prijs in 1953: hfl 180,-

In 1930 brak de economische crisis uit, met de nodige gevolgen voor het bedrijf. Er werden mensen ontslagen of op wachtgeld gezet en de arbeidstijd werd tot een minimum teruggebracht. Luxe artikelen waren niet meer in trek, dus werden de bakens verzet van luxe naar gebruiksgoederen, zoals rooktafels en radiotafels.

Alleen de kroonluchters bleven het redelijk doen.
Na 1935 ging het weer wat beter, tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog het bedrijf werd stilgelegd. De Duitse bezetter haalde voorraden en een deel van de machines weg. Een deel van de voorraden was in allerijl onder de grond verstopt (onder andere in de Grote Kerk) of bij betrouwbare medewerkers ondergebracht. Veel mensen werden gedwongen in Duitsland te werken. Alleen de oudere werknemers bleven achter. Zij hielden zich onledig met het maken van artikelen waarin het hout van de stellingen en kisten of resten gasbuis verwerkt werden. Noodkacheltjes maakten ze ook.

Wederopbouw

In 1945 was de fabriek geheel en al onttakeld. Het was moeilijk om aan materiaal te komen, want de meeste metalen waren alleen op regeringstoewijzing te krijgen. Er werd nagedacht over nieuwe producten, want de ervaring had uitgewezen dat de productie van alleen luxe artikelen het bedrijf bij een economische crisis te kwetsbaar maakte. Gerrit Scholten overleed in 1947, zodat op 31-jarige leeftijd Gert Scholten de derde directeur werd. Hij was daar als oudste zoon min of meer toe verplicht, al had hij zelf liever arts willen worden.

Homef: producten voor artsen en laboratoria.
Hierboven één van deze producten.


Stand van Scholten op de beurs in Parijs

In 1956 werd de technische afdeling Homef opgezet, met nieuwe producten van andere materialen. Allereerst laboratoriumartikelen, zoals centrifuges, droogstoven en waterbaden. Begin jaren zestig kwamen daar onder meer verfmengmachines, sigaretten-, biertap- en frisdrankautomaten bij. Bij de biertapautomaten bleek het afschuimen - hoe krijgt de kraag de juiste hoogte - een probleem dat nog veel hoofdbrekens kostte. In de Homef ging veel van het productie- en ontwikkelbudget zitten; de winst van het bedrijf moest vooral van het koperwerk komen.

Intussen reisden vertegenwoordigers Nederland door; de artikelen werden ieder jaar tentoongesteld op beurzen in Utrecht, maar ook in Barcelona, Londen en Frankfurt. Het ging goed met Nederland, dus eveneens met de Hoornse Metaalwarenfabriek. Er werd geëxporteerd naar andere continenten, zoals de Verenigde Staten en Zuid-Afrika.

Voor de wandborden moesten geregeld nieuwe afbeeldingen worden bedacht. Dan kwamen de echt grote klanten naar Hoorn om er een paar dagen te brainstormen. Een tekenaar ging vervolgens aan de slag. Naast eeuwige toppers als Rubens, Rembrandt (een detail van De Nachtwacht) en windmolens werden bijvoorbeeld ook John F. Kennedy, het mormonenaltaar in Salt Lake City en de handen van Dürer in koper vereeuwigd.

In de fabriekshal