Metaalwarenfabriek Scholten
Sociale verhoudingen
Het verschil tussen de blauwe en witte boorden was
in de eerste helft van de vorige eeuw veel groter
dan nu. Tegelijkertijd waren de verhoudingen
tussen directeur en personeel persoonlijker. Eerste
polijster Kruisdijk herinnert zich in 1960 Gerrit
Scholten nog heel goed: "hij werkte zelf voortdurend
mee. Ik was de zeventiende werknemer. De bloempotten
die wij maakten vlogen weg. We maakten ook grote
koperen melkbussen, die we alleen staande konden
polijsten. (...) We werkten 66½ uur per week. Met de
Kerstdagen kregen we een bon voor 20 pond spek en
vet en dat konden we in die tijd best gebruiken". En
een tijdgenoot van hem: "de uitbetalingen geschiedden
door hem persoonlijk. Het geld kwam uit de vestzak.
Als een werkstuk niet goed was, vertrapte hij het voor je
voeten". 3) Het loon van een volwassene bedroeg
toen 18 tot 20 cent per uur.
De bij lezers van Oud Hoorn bekende Chiel van
der Zel (1920-2007), die in 1947 in dienst kwam,
vertelde in een programma van Radio Hoorn
uit 1995 dat er bij de wekelijkse uitbetaling een
schragentafel in de fabriek werd neergezet, met een
geldkist waaruit iedereen zijn loon kreeg. De oudste
als eerste, de jongsten stonden achteraan.
Gerrit Scholten was de eerste Hoornse werkgever
die zijn werknemers vakantie gaf. In 1909 ging
heel het bedrijf drie dagen dicht. In 1930 duurde
de vakantie zes dagen, wat neerkwam op een
hele werkweek. Hij was ook de eerste die met het
personeel een dagje op stap ging, het zogenaamde
personeelsuitje.
Personeelsuitje naar Bergen, 1930
In 1930 bij het 70-jarig bestaan
ging het hele bedrijf naar Bergen.
Mensen bleven in die tijd gemiddeld lang bij één
werkgever werken: in 1960 waren er elf mensen
geweest die vijftig jaar of langer bij Scholten hadden
gewerkt (inclusief mijn grootvader), en dertien
mensen die er veertig tot vijftig jaar in dienst waren
geweest, onder wie mijn overgrootvader.
Het bedrijf groeide nog steeds; in 1914 waren er
dertig mensen in dienst. Tot 1918 was er geen
kantoorpersoneel, de administratie werd gedaan
door de directeur en zijn zuster Mijntje Scholten.
De familie had tot dan toe achter de winkel op nr. 9
gewoond, maar verhuisde nu naar Nieuwstraat 20.
De vrijgekomen ruimte werd administratiekantoor,
waar de medewerkers - enkel heren - achter
lessenaars stonden te werken.
Een later personeelsuitje naar Bergen, in de periode 1945 - 1955
3) Personeelsblad De Schakel, jubileumnummer Levenslustige Honderdjarige, augustus 1960.
