Het Hoorns (3)

Het is niet meer mogelijk na te gaan hoe de bevolking was samengesteld. Een burgerlijke stand was er nog niet en volkstellingen werden niet gehouden. Maar we weten b.v. dat al in 1316 zich drie Hamburgers in Hoorn vestigden om bier te verhandelen, dat zich in later tijd Amsterdamse kooplieden in de stad vestigden. Ongetwijfeld heeft ook de bloeiende lakenindustrie in de 16e eeuw vreemdelingen getrokken. En in de tijd van de hervorming had Hoorn de naam gematigd te zijn. Ve1en van elders, die zich daar niet veilig voelden, vestigden zich hier.

De omgang van eigen en vreemd moet invloed gehad hebben op de taal. Hetzelfde verschijnsel kunnen we waarnemen in een stad als Amsterdam in sterker mate. Medemblik daarentegen, dat zo veel kleiner bleef, heeft minder de invloed van de vreemdelingen ondergaan.

Hoewel deze laatste stad in de middeleeuwen ongeveer dezelfde omvang had als Enkhuizen, is er een groot verschil in taal. Het dialect van de laatste stad, zoals de ouderen het nog kennen, heeft waarschijnlijk een oudere vorm dan het Westfries van het platteland. De uu voor Nederlands ui als in huus, de ie voor ij als in riek vindt men nu ook nog wel in het Wieringse dialect. Uit het Hindelopens en het Volendams b.v. blijkt wel dat dialecten van vissersplaatsen dikwijls een eigen ontwikkeling hebben, die verklaard moet worden uit een zeker isolement. Dat wil niet zeggen dat de Enkhuizers geen omgang gehad hebben met anderssprekenden. Integendeel! De visserij en de vrachtvaart waren er in de late middeleeuwen en in de 16e eeuw heel belangrijk. De Enkhuizers voeren naar de Oostzee als de bewoners van Hoorn, de Amsterdammers en vele anderen. Maar er was minder contact met het platteland. De wereld van landman enerzijds en visser of zeeman anderzijds verschilt veel. Alleen daaruit kan men dan ook verklaren dat er tot in onze tijd twee dialecten in Enkhuizen werden gesproken, dat van de havenkant en dat van de landrotten van het oude Gommerkerspel. Toen Enkhuizen in 1356 van Willem IV stadrechten kreeg werd het verenigd met dit Gommerkerspel, dat toen op een boogschot afstand van het dorp Enkhuizen lag.

Wat is nu in deze tijd het verschil tussen het dialect van Hoorn en het Westfries?
Toen ik enkele jaren geleden nader onderzoek ging doen naar de Noordhollandse dialecten en zo ook in Hoorn kwam, werd me daar verteld dat Hoorn geen dialect meer had.