Fa. De Gruyter & Zoon, bloei en teloorgang

Interieur winkel Hoorn

De verbouwing voor gebruikmaking voor Vroom & Dreesmann heeft geleid tot het volledig slopen van het oorspronkelijke interieur van de begane grond van winkel en garage/magazijn. Slechts de blauw geverfde steektrap van het genoemde trappenhuis kreeg een nieuwe plaats meteen achter de dubbele deur. De verbinding tussen het magazijn en het hoger gelegen magazijn boven het vroegere winkelgedeelte is een vormgelijke eveneens blauwgeverfde trap. Raadplegingen bij verscheidene archiefinstellingen leverden helaas geen beeldmateriaal op dat inzicht kon bieden in de inrichting van de winkel. De plattegrond van de winkel, aangegeven op de bestektekening, geeft slechts een indruk van de ruimtelijke indeling.

Personeel van de Hoornse winkel

Een toonbank in L-vorm, daarachter de stellingen en schappen met daartussen de z.g. koffiesilo's. Aan de vensterzijde de uitstalkasten. Voor zover nog enige oud-medewerkers uit hun herinnering kunnen putten, heeft de winkel behoord tot de categorie van de gewonere, minder luxueuze vestigingen 'in de provincie'. Maar desalniettemin stonden dus ook in het Hoornse filiaal de wekelijks gepoetste geelkoperen silo's, de theebussen en de grote koffiemolens, beide roodgelakt en een geheel marmeren toonbank met de rode weegschalen. Of er ook het nikkelen Amerikaanse 'kasregister' (kassa) op de toonbank stond te glimmen, konden oud-personeels leden zich niet meer herinneren.

Dhr. Noordeloos in de winkel


Voorbeeld van een luxe winkel


Surrogaatkoffie


Advertentie voor verser koffie

Kennelijk was er wat betreft de Hoornse winkel dus niet echt sprake van de luxe en kwaliteit, gericht op de elite en welvarendere middenklasse. Daardoor waren er waarschijnlijk geen fraaie en grote lambriseringen, geen spiegelwanden of tegelwanden met sierlijsten of dekoraties aangebracht. En helemaal geen tegeltableaus met uitbeeldingen van jaargetijden of onderdelen van het boerenbedrijf, zoals het zaaien, oogsten, ploegen, of met uitheemse voorstellingen die betrekking hadden op van oorsprong tropische producten, zoals koffie, thee, cacao en specerijen. Zij waren bijna allemaal producten van de tegelbakkerijen 'De Koninklijke Plateelbakkerij' of van 'De Porceleyne Flesch', beide te Delft.

De vloeren van de echte luxe winkels van de 1e categorie in grote steden waren ook wel met dure marmeren of met luxe figuratieve tegelvloeren belegd. Daarbij konden plafonds van figuratief stucwerk voorzien zijn, waaraan koperen of van veel glas voorziene kroonluchters waren opgehangen. Niettegenstaande we te maken hebben gehad met een eenvoudigere De Gruyterwinkel, zal de omzet niet gering zijn geweest. De heer Ben Noordeloos, laatste fihiaalchef tot 1971, kan zich een topbezetting herinneren van zeven winkelmeisjes, drie bezorgers en een magazijnknecht.

De Gruyter maakte tijdens de Tweede Wereldoorlog van de nood een deugd. Het bedrijf schakelde over op de productie en verkoop van koffiesurrogaat.
Eind jaren zestig van de vorige eeuw dringt tot hem door, dat de bedrijfssituatie van het levensmiddelenbedrijf zeer penibel is geworden. "De top was te zwaar, teveel doctorandi en teveel familieleden, die een te hoge positie in het bedrijf opeisten. Zij wisten het beter dan de werkers in 't veld. Chauffeurs die kwamen bevoorraden hadden ook vracht voor Purmerend en Leeuwarden. Maar er was tegelijkertijd op de laad- en verzendplaats in 's-Hertogenbosch ook vracht voor Edam. Waarom moest dat niet mee op de route Noord-Holland/Leeuwarden? Maar dat werd afgedaan met de opmerking: 'niet mee bemoeien'!
Op den duur voelde je je als een snotneus behandeld," aldus Ben Noordeloos.
In 1971 verlaat hij het bedrijf en komt hij als receptionist in dienst bij het St. Jansgasthuis. In het jaar daarna valt definitief het doek van de 'successtory zonder happy end' van de Koninklijke P. de Gruyter. Het Hoornse De Gruyterpand wordt in 1972 overgenomen door Vroom & Dreesmann.