Fa. De Gruyter & Zoon, bloei en teloorgang

Voormalig Hoorns winkelpand Nieuwsteeg

Auteur: Henk Overbeek

Eén van de meest opvallende winkelpanden in de binnenstad is de winkel van voorheen het kruideniersfiliaalbedrijf P. de Gruyter & Zoon, nu dependance van Vroom & Dreesmann, gevestigd op de Noord-Westhoek van de Nieuwsteeg-Nieuwe Noord. Alle winkel panden van dit voormalige kruideniersbedrijf kenmerken zich door bijzondere architectuurvormen met decoratieve gevelafwerkingen. Bovendien waren ze meestal te vinden op een kruispunt van drukke straten, waardoor ze nog extra indruk maakten. Ook het interieur van deze winkelpanden was rijk versierd met luxe materialen. Dit was geheel overeenkomstig de uitgangspunten van situering en visuele aantrekkelijkheid, die de bedrijfsstrategie beoogde: een maximale herkenning van het exterieur door zijn kenmerkende vormgeving en een inrichting van het interieur, vooral voor de oorlog, gericht op de smaak van de elite en middenklasse. Doordat de waardering voor de jongere bouw kunst de laatste tientallen jaren is toegenomen, is het ook niet vreemd, dat er binnen de kring van monumentenbeschermers belangstelling ontstond voor een aantal nog bestaande 'De Gruyter' winkels. Dit leidde vervolgens tot monumentale bescherming van verscheidene winkelpanden, zoals die in de Nieuwsteeg, die dan ook het predikaat gemeentelijk monument kreeg.

Omdat de firma De Gruyter binnen de Nederlandse kruideniersgeschiedenis een belangrijke rol gespeeld heeft en de Hoornse De Gruyterwinkel daar ook zijn steentje toe heeft bijgedragen, is het de moeite waard om bij de geschiedenis van opgang en teloorgang van zowel het moederbedrijf als de Hoornse vestiging stil te staan.