Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

Waar is bijvoorbeeld de zwart marmeren plaat met inscriptie die in het Metaheirhuisje lag? Polak wijst er in zijn brief ook op, ‘een zwart marmeren gedenkplaat met diverse namen, onder andere die van mijn vader.’ Het zijn dus namen die in het marmer zijn aangebracht.

(tekst gaat verder onder foto)

Dit deel van de stadsgeschiedenis is een hoofdstuk met vele gaten, oordelen Rita Lodde van Oud Hoorn en Marian Vleerlaag van het Westfries Museum. Door een recente ‘verrassing’ kwam er toch weer tempo in de speurtocht naar de vier stenen die ooit als souvenir van de begraafplaats bewaard zijn gebleven. Drie gevonden, nog één te gaan.

Synagoge

In de tuin van het museum lagen altijd al twee gedenkstenen. Hun ‘reis’ ging van de Westersingel naar de Proostensteeg. Soms was de Westersingel ook bekend als de ‘jodensingel, en het is hier, net buiten de stad, dat rond 1778 de bescheiden joodse gemeenschap een begraafplaats krijgt. Aan de Italiaanse Zeedijk was een eigen synagoge.

Na de Tweede Wereldoorlog is er weinig over van die gemeenschap. De begraafplaats ligt in de weg, want in de jaren zestig gaat Hoorn de wijk Grote Waal ontwikkelen. Er komt overleg met het Nederlandse Israëlitisch genootschap. Besloten wordt dat de begraafplaats wordt verplaatst naar de Berkhouterweg. Er komt een herbegraving voor 614 personen, en 229 grafstenen worden herplaatst.

Eer

Rita Lodde is al enkele jaren bezig om met dit joodse deel van de begraafplaats de eer te geven die het verdient. Het idee is om bij dit deel een soort monument te plaatsen, waar ook de stenen platen de voornaamste blikvangers zouden moeten zijn. ,,Op die manier breng je ook meteen in beeld dat ook Hoorn een joods verleden heeft gekend”, aldus Rita Lodde.

(Tekst gaat verder onder foto)

De drie stenen en de plaat gaan dus in ’68 naar het museum. Maar de anderen? Eentje is recent gevonden, meldt Rita Lodde. ,,Jet Vos speurt altijd rond in de stad met een fototoestel en vertelde dat die iets achter het hek van de Grote Havensteeg lag. Dat bleek dus ook een van de joodse gedenkplaten te zijn. Die is daar ooit neergelegd, wie weet toen dit nog het parkeerterrein van het waterschapshuis was.”

Steekkarretje

De ‘vondst’ werd direct aan het museum gemeld. Om vervolgens met een steekkarretje in veiligheid te worden gebracht. Daar is die met open armen ontvangen, meldt Marian Vleerlaag. ,,Het is natuurlijk de verdienste van Rita Lodde dat er nu eindelijk zicht is op het herstel”, reageert zij.

(Tekst gaat verder onder foto)

In het Westfries Museum is nog steeds geen helder antwoord hoe het nou kon gebeuren dat de vier stenen platen zo verspreid zijn geraakt. ,,Dat is voor ons nu ook een raadsel”, reageert Vleerlaag. ,,Het is op zich al een wonder dat je door toeval een van de ontbrekende stenen weer kan terug halen.”

Lichtje

Rest nog de vraag wat er met de ontbrekende vierde steen is gebeurd: de zwart marmeren plaat die ooit in het Metaheerhuisje op de begraafplaats aan de Westersingel heeft gestaan. ,,Wij hopen echt dat er nog mensen zijn bij wie een lichtje gaat branden”, besluit Marian Vleerlaag. ,,Het zou mooi zijn als deze ook weer tevoorschijn komt.”

(Tekst gaat verder onder foto)

Rita Lodde: ,,wie weet ligt die plaat ergens omgekeerd in een tuin. Of is deze gebruikt in een tafeltje zonder dat de mensen dat in de gaten hebben. Als we ‘m maar kunnen terugvinden.” Het plan is om dit jaar gepaste aandacht te geven aan de verplaatste joodse graven. Zodat de stad 54 jaar nadat aan de heer Polak werd beloofd de stenen ten behouden, dar ook in de praktijk wordt gebracht.

Filmpjes

Op de Facebookpagina van het Westfries Museum staat ook meer informatie over het project, inclusief twee filmpjes over het herstel van de stenen die al in de tuin van het museum lagen. Eerder verscheen in het kwartaalblad van Oud Hoorn al een artikel over deze stenen.

Bron: NHD

Zie ook eerdere berichtgeving:

Onthulling Plaquette

Onthulling gedenkteken begraafplaats