Engelbewaarderskerk
R.K. - Kerk van de H.H. Engelbewaarders te Hoorn
Voorgeschiedenis en ontwerp
Al in 1949 werd gesproken over een nieuwe (2e) parochie in Hoorn voor de Rooms-katholieke kerkgangers,
ter ontlasting van de Koepelkerk aan het Grote Noord.
Op 18 juli 1958 werd de nieuwe parochie daadwerkelijk gesticht, op voorstel van de bouwpastoor
onder de naam Parochie van de Heilige Engelbewaarders.
In 1933 al ontwierp de stedenbouwkundige Wieger Bruin te Amsterdam uitbreidingsplannen voor Hoorn,
waaronder de noordelijke uitleg. In het in 1959 ontstane definitieve stedenbouwkundige plan aan de
Johannes Poststraat werd voor de bouw van de nieuwe kerk ruimte gereserveerd. Het stedenbouwkundig plan
was vermoedelijk van de hand van Ir. Gouwetor van het Rotterdamse architectenbureau Kuiper, Gouwetor,
De Ranitz en Bleeker.
Op het terrein werd allereerst een noodkerk geplaatst in het begin van het jaar 1958, hergebruik
van een noodkerk uit Amsterdam.
Het Leidse architectenbureau van Oerle en Schrama, vanaf 1960 van Oerle-Schrama-Bos, ontwierp de
nieuwe kerk en presenteerde een eerste ontwerp op 11 februari 1959. Voor dit architectenbureau was
dit plan de zesde kerk die zij ontwierpen. De voorafgaande vijf waren in Delftse School, daarvan
is een voorbeeld te zien in Venhuizen. De Engelbewaarderskerk was de eerste van hun hand in een
nieuwe stijl verwant aan de Nieuwe Zakelijkheid van na de oorlog. In die stijl werd aan hun oeuvre
daarna een laatste kerkontwerp toegevoegd in Alphen aan de Rijn, de Pius X-kerk.
De projectarchitect voor het ontwerp van de Engelbewaarderskerk was medewerker Ir. W.A.S. Witlox.
Maquette van het schetsplan, gemaakt door de gemeentearchitect Ruitenbeek
Ten tijde van de bouw van de nieuwe kerk was de bebouwing aan de Johannes Poststraat al grotendeels
voltooid. In het eerste deel, vanaf de Koepoortsweg tot voorbij het onderhavige bouwterrein, in Delftse
School stijl – herkenbaar aan de pannendaken (zadeldaken). Daarvan wordt nu (anno 2017) sloop voorbereid. Het
tweede deel in een voortzetting van de Nieuwe Zakelijkheid, ook wel het Nieuwe Bouwen, –
herkenbaar aan de platte daken.
De nieuwe kerk had in het eerste ontwerp de ingang aan de zijde van de Johannes Poststraat. Op verzoek
van het Gemeentebestuur werd de kerk 90o gedraaid, naar de positie zoals de voormalige kerk nu is gesitueerd.
De kerkruimte was bijna vierkant, had een indeling met banken voor 835 zitplaatsen; het verhoogde presbyterium
van royale afmeting met het altaar centraal geplaatst; de doopvont kreeg een eigen plek links daarvan.
En rechts van het priesterkoor was een kleiner altaar voor de daar gesitueerde dagkerk.
Globaal zijn de afmetingen van de plattegrond 31 x 33 meter. Het interieur was eenvoudig gehouden. De kerkzaal
was zeer overzichtelijk en zakelijk te noemen. In het ontwerp was een pastorie en sacristie opgenomen, aan
de achterzijde van de kerk. Het oorspronkelijk terrein was groter, de nu aan de Willemszstraat gebouwde
woningen en een bedrijfspand staan op grond die oorspronkelijk tot het kerkterrein behoorde. Het was n.l.
de opzet om op het terrein ook een RK basis- en kleuterschool te bouwen.
Er zijn beeldbepalende elementen. Allereerst het grote glasraam aan de zijde van de Johannes Poststraat.
En het glasraam aan de achterzijde. De hoofdingang is gesitueerd in een witte betonnen klokkentoren. De
vormgeving van deze ‘toren’ roept herkenning op aan de beroemde Chapelle Notre-Dame-du-Haut,
Ronchamps in regio Franche-Comté in Frankrijk, van de Zwitsers/Franse architect Le Corbusier. Deze kapel werd voltooid in 1955.
Het bouwbudget was zeer laag, slechts fl. 500.000. De architecten slaagden erin om binnen dat budget te blijven, maar deden om die reden concessies aan de kwaliteit. Dat brak later op en noopte tot enige ingrijpende reparaties.
