Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

In oktober en november van dit jaar is in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed archeologisch onderzoek uitgevoerd door de bodem van het Hoornse Hop in kaart te brengen. In dit gedeelte van het Markermeer, voor de kust van Hoorn, heeft in 1573 de Slag om de Zuiderzee plaatsgevonden. Hierbij werd de Spaanse vloot verslagen door de Watergeuzen, wat leidde tot een periode van bloei voor Hoorn en Westfriesland. Er zijn plannen om dit feit in 2023 (450 jaar later) groots in Hoorn te vieren.

Uit het onderzoek blijkt dat er in ieder geval 10 scheepswrakken in het Hoornse Hop liggen. Op nog 24 locaties zijn ook mogelijke wrakresten aangetroffen. De volgende stap is om door middel van duikonderzoek te kijken wat deze locaties nu echt zijn en wat de archeologische waarde ervan is.

1621 Abraham de Verwer, Slag op de Zuiderzee, Rijksmuseum Amsterdam

Opstand
De Opstand (1568 –1648), beter bekend als de Tachtigjarige Oorlog, begon als protest van een groepje protestantse edelen tegen de wijze waarop het katholieke Koninkrijk Spanje haar landsdelen bestuurde. Ook de steeds grotere inperking van de geloofsvrijheid maakte de onderlinge verhoudingen er niet beter op. Protestantse opstandelingen bezetten landsdelen en steden werden aangevallen. Koning Filips II van Spanje kon dit niet op zich laten zitten en heroverde zoveel mogelijk bezette gebieden en opstandig steden. In 1573 moest hij echter het beleg van Alkmaar afblazen en de Watergeuzen blokkeerden op de Zuiderzee de Spaanse militaire aanvoerroutes naar Groningen en Friesland.

Om de Watergeuzen te helpen en te voorkomen dat de eigen steden werden aangevallen, formeerden Hoorn, Enkhuizen, Edam en Monnickendam een vloot om de te verwachte aanval vanuit het katholieke Amsterdam af te slaan. Geheel tegen de verhouding in, werd de Spaanse vloot verslagen. De slag vond op ‘de stoep’ van Hoorn plaats, in het Hoornse Hop.

De uitslag van de Slag op de Zuiderzee betekende een ommekeer gedurende de Opstand en zorgde voor een ongekende welvaart in West-Friesland.

Minimaal tien scheepswrakken
Het bedrijf Periplus Archeomare zal de komende weken in opdracht van de RCE in samenwerking met surveybedrijf DEEP uit Amsterdam een scan van de Waterbodem in het Hoornse Hop maken. Voor het onderzoek wordt het meetvaartuig ‘Loeve’, een survey catamaran ingezet. Hiermee wordt een gebied van bijna tachtig vierkante meter in kaart gebracht met een zogenaamde side scan sonar.

In totaal zal meer dan 900 kilometer worden afgelegd met het vaartuig.

Vervolgens worden hoge resolutie detailopnamen gemaakt van aangetroffen wrakresten met een multibeam echosounder. De verwachting is dat hierbij minimaal tien scheepswrakken uit verschillende perioden worden gevonden en in kaart gebracht. Daarnaast zullen ook andere zaken aan het licht komen zoals verdronken dijkresten.

Luister hier naar Michiel Bartels op Radio 1

Hopelijk zal het onderzoek ook uitwijzen of de wrakken in het Hoornse Hop aan de Slag op de Zuiderzee gelinkt kunnen worden. De duikonderzoeken zullen naar verwachting in de zomer van 2021 worden uitgevoerd. Meer informatie van de Rijksdienst staat hier.