Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

Op maandag 25 maart jl. overleed Frans Kwaad in zijn woonplaats Purmerend. Niet veel Oud-Hoornleden zullen hem van gezicht kennen. Wie regelmatig de website van Oud Hoorn bezoekt, kent hem echter beslist van naam, want die prijkt onder veel artikelen die daar te vinden zijn.

Frans werd op 23 november 1936 in Hoorn geboren en groeide er samen met zijn jongere broer op. Het gezin Kwaad woonde aan het Koepoortsplein en later aan de Vollerswaal bij de nieuw gebouwde wasserij waarvan zijn vader en oom de eigenaren waren. Frans volgde de hbs-b-opleiding aan het St.-Werenfriduslyceum. Aangezien hij een uitstekende leerling was, ging hij verder studeren aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam, de latere UVA. De keuze viel op fysische geografie, een tak van de geografie waarin zijn b-opleiding goed van pas kwam. Hij bleef tijdens zijn studie in Hoorn wonen en een deel van zijn leven speelde zich daar dus af. De universiteit zou hij pas in 2001 verlaten, want na zijn afstuderen kreeg hij er een betrekking als wetenschappelijk medewerker. Tot aan zijn pensioen deed hij wetenschappelijk onderzoek, gaf hij college aan studenten en voerde veldwerk met hen uit. Eind jaren vijftig onderzocht hij bijvoorbeeld met studenten de bodemopbouw van West-Friesland. Dit onderwerp en de watergeschiedenis van dit gebied mochten zich zijn hele leven in zijn speciale belangstelling verheugen.

De stad Hoorn ruilde hij na zijn studietijd in voor Purmerend. Daar woonde hij met zijn uit Hoorn afkomstige vrouw Tiny en hun twee kinderen. Een deel van zijn hart bleef in Hoorn liggen, regelmatig bracht hij een bezoek aan zijn geboortestad.

Na zijn pensionering had hij tijd om zich in andere onderwerpen dan fysisch geografische te verdiepen. Die waren er te over, want hij had een brede belangstelling. Rond die tijd ontdekte hij de mogelijkheden van het internet als bron van kennisvergaring, als middel om via mailcontact deskundigen te raadplegen en als plek om zijn kennis aan anderen over te brengen. Dit laatste deed hij graag, hij verloochende zijn leraarschap niet. Het begon met het uitpluizen van de familiegeschiedenis. Hierdoor werd zijn belangstelling voor de geschiedenis van de stad Hoorn gewekt. Al vrij snel ontwikkelde hij zijn eigen website, waarvoor hij artikelen schreef over de meest uiteenlopende onderwerpen, zowel op zijn eigen vakgebied als daarbuiten. Hij werd lid van Oud Hoorn en was vanaf 2002 actief betrokken bij de opzet van de website van de vereniging. Tal van bijdragen van hem zijn hierop te vinden, bijvoorbeeld over het ontstaan van Hoorn, architectuur en een dijkenwandeling. In 2003 verscheen een geheel door hem geschreven speciale uitgave van het Kwartaalblad van Oud Hoorn met de titel ‘Hoorn en het binnenwater’, waarin hij zijn ideeën over het ontstaan van Hoorn uiteenzette. Cartografie hoorde tot zijn vakgebied. Het is dan ook niet verwonderlijk dat hij zich bezighield met het digitaal toegankelijk maken van de stadsplattegronden. Dit met in het achterhoofd het plan om nog eens een opvolger van het in 1981 verschenen boek ‘Hoorn in kaart’ van H. W. Saaltink het licht te laten zien.

Toen ondergetekende hem in 2014 vroeg om mee te werken aan een nieuwe loot van de website, het Hoorns Biografisch Woordenboek, stemde hij onmiddellijk toe. Hij was zelf al eens begonnen met het schrijven van biografieën, maar had het project afgeblazen omdat het in zijn eentje een oeverloze onderneming was. Zijn werkwijze toonde een professionele inslag: hij ging zijn eigen gang, werkte snel en nauwkeurig, had een goede schrijfstijl en stond open voor commentaar op zijn werk. Bovendien was hij ook nog diplomatiek in het overbrengen van zijn commentaar op artikelen van anderen. Kortom, het was iemand met wie probleemloos samen te werken was. Uiteraard schreef hij als geograaf het liefst over ontdekkingsreizigers en wetenschappers. Een half jaar geleden meldde hij dat er inmiddels vijftig biografieën op de site stonden. Daar mochten we, zo mailde hij, best trots op zijn!

Twee jaar geleden werd bij hem een ernstige ziekte vastgesteld. In eerste instantie leek die onder controle te zijn. In januari jl. waren er echter toch twee operaties nodig. Begin februari schreef hij dat hij niet in staat was iets voor het HBW te doen. Opvallend was dat er in die zin een nadere bepaling ontbrak. Was dat het woord ’voorlopig’? Of bedoelde hij ‘niet meer’? Het bleek het laatste te zijn. Op 25 maart overleed hij op tweeëntachtigjarige leeftijd in Purmerend en op 30 maart werd hij in zijn geboorteplaats Hoorn begraven.

De Vereniging Oud Hoorn verliest een deskundig vrijwilliger die als lid van de internetwerkgroep veel werk voor de vereniging gedaan heeft. Zijn naam zal nog lang voortleven op de website waar bijdragen met zijn naam eronder te vinden zijn. De familie laat volgens zijn wens zijn eigen website, het www.kwaad.net, voortbestaan.

Trudi Schrickx - Guinée