Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

De Oosterkerk staat aan de vooravond van een ingrijpende, 4,5 ton kostende restauratie. In de zomer van dit jaar en in die van 2018 worden de binnenmuren, deels de buitenmuur aan de westzijde en de voorgevel gerestaureerd. Met name het binnenwerk springt in het oog. De stuclaag zal helemaal vervangen worden. 

Dat die stuclaag vervangen moet worden, wordt mede veroorzaakt door het (op voorschrift van de toenmalige Rijksdienst voor Monumentenzorg) gebruik van een verkeerde cementmortel tijdens de grote reddingrestauratie in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Deze cementmortel was niet poreus genoeg om het opgenomen vocht uit de lucht weer uit te ademen. Met als gevolg dat de bakstenen muur onder de mortellaag is aangetast en op veel plekken in de kerk de pleisterlaag van de mortellaag afvalt. Ook het zout in het water waarmee vele eeuwen geleden het cement voor het metselen van de kerk is aangelengd, had nog altijd een negatieve invloed op het stucwerk. 

Grijze vlekken

De laatste jaren ging het interieur van de kerk op steeds meer plekken grijze vlekken vertonen. Daar bladderde de op die verkeerde cementmortellaag aangebrachte pleisterlaag steeds af. De ploeg van de Oosterkerk, die op dinsdag het nodige onderhouds- en schoonmaakwerk verricht, moest telkens beginnen om de vloer van kerk deels aan te vegen. En in de loop der jaren heeft het nodige lapwerk toch ook veel geld opgeslokt.

Naar voorzichtige schatting is daaraan een paar ton besteed. Nu is het echter tijd om de muren fundamenteel aan te pakken. Het bestuur van de Stichting Oosterkerk richt daarbij mede het oog op het jaar 2019. Dan bestaat de (enige) stenen kerk op de Westfriese Omringdijk precies vijfhonderd jaar. 

Rond 1450 stond op de plek aan het Grote Oost in Hoorn al een houten kapel, die begin zestiende eeuw werd vervangen door een stenen Godshuis. Met de bouw van het koor van deze stenen kerk wordt in 1519 begonnen. Na verval halverwege de vorige eeuw is het gebouw gerestaureerd en op 7 mei 1983 als multifunctioneel centrum door prins Claus in gebruik gesteld. 

Dat vijfde eeuwfeest wil het bestuur van de Stichting Oosterkerk dus vieren in een kerk die het aanzien weer volop waard is. 

Jekkeren

Maar daarvoor moet dus nog wel het een en ander gebeuren. De keiharde stuclaag zal worden weggehakt (het jekkeren) en door een nieuwe, wel ademende laag, worden vervangen. Dat gebeurt in twee fasen: de komende zomer en die van 2018. De kerk krijgt een gedeeltelijke binnenhuls waarin een onderdruk wordt gecreëerd om de rest van de kerk zoveel mogelijk stofvrij te houden.

Het imposante Bätzorgel wordt tegen stof beschermd door het te verpakken en vervolgens binnen die verpakking een overdruk te realiseren waardoor het stof de kwetsbare pijpen niet kan binnendringen. Deze zomer zal het koor en gedeeltelijk het transept onder handen worden genomen. Volgend jaar komt de rest van het transept en het schip aan de beurt.

Rottende kalk

Voor de nieuwe laag stucwerk wordt gebruik gemaakt van ongebluste kalk, die op een ouderwetse manier (volgens een rotting- en decanteersysteem) een verwerkbare mortel wordt. Met die mortel zullen vervolgens de schoon gehakte muren worden behandeld. Op sommige plekken moet de mortel in meerdere lagen worden aangebracht. Soms ook is het nodige om met kalkwater de muren voor te behandelen om een betere hechting te verkrijgen. Dat ook met name de westkant van het transept en de voorgevel in het restauratieplan zijn opgenomen wordt veroorzaakt omdat daar vocht van buiten in de muren doordringt. Dat proces moet worden gestopt. 

Acties op komst

De hele restauratie van de Oosterkerk gaat € 441.846 kosten. Van de provincie Noord-Holland is een subsidie verkregen van€ 128.135. Uit eigen middelen heeft de Stichting Oosterkerk voor het werk een ton gereserveerd. Voor de rest van het geld wordt de gemeente Hoorn om een bijdrage gevraagd, worden fondsen aangeschreven en zal onder de Hoornse bevolking en de donateurs van de stichting acties worden gehouden.

Als hoofdaannemer treedt Wit Wognum op, een bedrijf dat al vele restauraties in de Hoornse binnenstad op zijn naam heeft staan. Voor onderdelen van de hele klus zullen gespecialiseerde bedrijven worden aangetrokken. Het architectenbureau TPAHG heeft niet alleen het nodige voorwerk verricht, maar blijft bij de restauratie verder ook betrokken.

Verdiep u in de historische achtergrond van de Oosterkerk op onze site.

Bij de Stichting Oosterkerk treft meer informatie over de Oosterkerk aan waaronder de agenda met activiteiten.

Met dank aan: