Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

Onlangs kregen we bij Vereniging Oud Hoorn een viertal schetsboekjes onder ogen, met daarin een 140-tal met potlood getekende, fragiele portretjes van vooral kinderen, vermoedelijk allen uit Hoorn en omstreken. Helaas ontbreken zowel de namen van de geportretteerden als de data waarop de tekeningen zijn gemaakt. De tekenaar was Siebe Huitema, die met zijn echtgenote Betsy Kaiser aan het Weeltje woonde.
Betsy Kaiser werd op 26 augustus 1894 als tweede kind van huisarts Karel Frederik Lodewijk Kaiser (1864-1915) en Maria Stooter (1865-1950) geboren. De familie woonde in de kapitale woning Onder de Boompjes 20. Louis, zoals vader Kaiser kortweg werd genoemd, was de oprichter van het particuliere ziekenhuis ‘De Villa’, aan de Draafsingel, waar nu een sportschool is gevestigd. In 1967 ging ‘De Villa’ op in het Streekziekenhuis, dat in 1985 met het St. Jans Gasthuis werd samengesmeed tot het Westfries Gasthuis.
Op de plank bij de redactie van het Kwartaalblad van Oud Hoorn lag al een tijdje een artikel over de interessante persoon van Betsy Kaiser. Aanvankelijk wilde zij pianiste worden, maar omdat ze een leven als ‘pianojuffrouw’ weinig aantrekkelijk vond, koos ze voor de opleiding tot onderwijzeres. Ze studeerde door en behaalde de MO-akte voor wat we tegenwoordig biologie noemen. Tijdens haar opleiding ontwikkelde ze belangstelling voor tekenen en schilderen. Ze nam onder meer les bij twee van de ‘Amsterdamse Joffers’, een groep bevriende Amsterdamse kunstenaressen uit het begin van de vorige eeuw.
Via wat omwegen kreeg Betsy in 1921 een aanstelling als lerares ‘natuurlijke historie’ aan de Rijks HBS in Hoorn. Daar leerde ze in 1928 Siebe Huitema (1894-1970) kennen, die er als leraar Duits binnenkwam. Ze trouwden in de zomer van 1930, waarna Betsy Kaiser, conform de toenmalige regels haar baan moest opgeven. In 1942 werd de school gevorderd door de Duitsers en nam Huitema ontslag. Het huwelijk bleef kinderloos. Stilzitten was er voor Betsy echter niet bij. Ze richtte zich volledig op het kunstenaarschap. Ze schilderde veel portretten en stillevens. Haar naturalistische stijl wordt tot de ‘Amsterdamse School’ gerekend. Aan het eind van haar leven ging ze, door lichamelijke beperkingen gedwongen, over op abstract werk. Betsy overleed in 1978 in het Rosa Spierhuis in Laren.
Betsy was bevriend met Ina Veen. Die woonde bij haar ouders aan de Eikstraat en gaf pianoles. Regelmatig stuurde Ina Veen leerlingen door naar Betsy Huitema om te worden geportretteerd. Siebe, van wie vrij weinig bekend is, behalve dat hij in de familie wordt herinnerd als een ‘wat teruggetrokken man die ervan hield kruiswoordpuzzels op te lossen’, zette zich vaak in een hoekje van het atelier neer en maakte dan potloodschetsen van de kinderen die door zijn vrouw werden geschilderd. ‘Hij vond dat gezellig en had daar aardigheid aan’, weet nog een nicht die door beiden werd geportretteerd. Vaak kregen de geportretteerden ook de tekeningen van Siebe Huitema mee naar huis.
In september wordt een aantal van de potloodtekeningen van Siebe Huitema bij Oud Hoorn tentoongesteld in de hoop dat de namen van de geportretteerden dan nog kunnen worden achterhaald. Wie nu al meer kan vertellen over Siebe Huitema, Betsy Huitema-Kaiser, of de portretteersessies, kan contact met Oud Hoorn opnemen (info@oudhoorn.nl) of 0229-273570.
Egbert Ottens

Artikel geplaatst als column in Westfriesland op zondag 19 juli 2015