Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

De biografie over doctor Theodorus Velius

Op 19 april a.s. verschijnt de biografie over doctor Theodorus Velius, oftewel Dirck Volckertsz. Seylmaecker, die leefde van 1572-1630. De biografie is in opdracht van Oud Hoorn geschreven door Piet Boon en Marit Veerman-Boon en uitgegeven door Publicatiestichting Bas Baltus.

Velius, wie is dat?, zullen velen zich afvragen. Als men hem al kent, is dit meestal als schrijver van ‘De Chronijck van Hoorn’. Hierin boekstaafde hij nauwgezet de geschiedenis van zijn geboortestad in zijn tijd en de eeuwen ervoor. Van deze kroniek maken hedendaagse historici nog altijd gebruik. In de biografie over Velius kan men lezen op welke bronnen Velius zijn kroniek baseerde. Velius schreef hem naast zijn drukke werkzaamheden als lid van de vroedschap, arts, stadsgeneesheer, scholarch (toezichthouder) van de Latijnse school en weesmeester in de Weeskamer van Hoorn.

Aan de hand van archiefmateriaal, documenten van tijdgenoten en hedendaagse literatuur wordt een boeiend portret geschetst van deze bijzondere man en zijn familie in roerige tijden. Zijn voorouders uit Medemblik raakten voor zij in Hoorn kwamen wonen, hun bezittingen kwijt door plunderingen van de Friezen in dienst van Karel van Gelder. Na zijn opleiding aan de Latijnse school in Hoorn vertrok Velius naar Leiden voor zijn studie aan de universiteit. Hij trok in bij Pieter Claesz., die, om aan de geloofsvervolgingen in de zuidelijke Nederlanden te ontkomen, enige tijd in Hoorn had gewoond en daarna naar Leiden verhuisde. De eerste echtgenote van Pieter Claesz., Claudine le Vettre, was toen zij haar geloof niet wilde afzweren en haar man niet verraden in 1568 in Ieperen op last van de inquisitie levend begraven.
Bij Pieter Claesz. leerde Velius zijn eerste vrouw kennen, Martha, waarmee hij trouwde kort nadat hij van zijn medicijnenstudie en promotie in Padua in Hoorn terugkeerde. In 1600 werd Velius lid van de Hoornse vroedschap. Zo raakte hij betrokken bij de ernstige geloofstwisten tussen de remonstranten en contraremonstranten. In 1618 werd Velius samen met andere staatsgezinden door prins Maurits uit de vroedschap gezet. Maurits wilde zo de invloed van de staatsgezinde partij van Van Oldenbarneveldt breken.
Als stadsgeneesheer had Velius het toezicht op de gratis medische verzorging van de stadsarmen en de kwaliteit van de volksgezondheid. Als toezichthouder van de Latijnse school inspecteerde hij onder andere het onderwijs en voorzag de school van goed schoolmateriaal. Velius had als één van de drie weesmeesters de zorg over de boedels van de weeskinderen uit de meer gegoede kringen, die niet in een weeshuis maar door familie of vrienden werden opgenomen. Ook was hij voogd over diverse kinderen uit zijn familie- en vriendenkring.
In het boek wordt ook aandacht geschonken aan het gezin en de nakomelingen van Velius. Velius groeide op aan de Nieuwendam en woonde later op het Achterom. Hij bezat bovendien een paar huizen aan het Grote Oost in de buurt van de Bagijnensteeg, en een huis op het Grote Noord. Het blijkt dat veel families uit Opperdoes, Medemblik, Oostwoud en andere dorpen in West-Friesland van Velius afstammen. Er zijn zelfs nakomelingen in Canada, met als achternaam Friend.

Vrijdagmiddag 19 april a.s. om 16.00 uur reikt Jacques van Es, voorzitter van de Publicatiestichting Bas Baltus, in het Sint Pietershof, Dal 9, te Hoorn het eerste exemplaar van het boek uit aan twee nakomelingen van Velius, de Hoornse wethouder Peter Westenberg en de jongste, ons bekende, nakomelinge Merel Visser. Het rijk geïllustreerde boek is vanaf 20 april voor € 24,95 te koop in de Hoornse boekwinkels en bij Vereniging Oud Hoorn, Onder de Boompjes 22 in Hoorn (dinsdag en donderdag 10.00-16.00 uur, zaterdag van 10.00-14.00 uur).

’s Avonds om 19.30 uur begint bij het beeld van Velius op het Nieuwland de eerste zomerwandeling van Oud Hoorn voor dit jaar. De wandeling staat in het teken van het Hoorn uit Velius’ tijd. Er wordt een bezoek gebracht aan de gerestaureerde maquette Hoorn 1650 in het Westfries Museum, die Vereniging Oud Hoorn eerder die week in langdurige bruikleen aan het Westfries Museum heeft overgedragen. Ook wordt een kleine expositie in het verenigingsgebouw van Oud Hoorn bezocht. Deze tentoonstelling hangt samen met de publicatie van de Velius-biografie.