Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

Vanochtend bereikte ons het droeve bericht dat Henk Zantkuijl kort na zijn 87e verjaardag onverwacht is overleden. Eind vorig jaar nam hij afscheid van de Commissie Monumenten en Welstand in Hoorn, waarvan hij, na zijn verhuizing naar Hoorn, meer dan twintig jaar deel heeft uitgemaakt.

Zantkuijl is de grondlegger van de gemeentelijke monumentenzorg in ons land. Hij treedt daarmee in de voetsporen van Victor de Stuers, die in de eeuw voor hem op landelijk niveau de zorg voor monumenten als een wezenlijke overheidstaak heeft neergezet. In 1953 treedt Zantkuijl in dienst bij het Amsterdamse Bureau Monumentenzorg. Het blijkt al snel een gouden greep. Zantkuijl’s aanpak van de vele monumenten in de stad is vernieuwend. Veel aandacht besteedt hij aan het woonhuis, dat tot dan onder de overdaad aan grote monumentale gebouwen was ondergesneeuwd. Overal in het land vindt het voorbeeld van de Amsterdamse monumentenzorg navolging. Ook in Hoorn, waar het hoofd Monumentenzorg Arie Boezaard er in slaagt om Zantkuijl voor de Hoornse commissie te strikken.

Onderzoek moet de basis voor restauratie zijn. Maar eerst komt het kijken. Dat kijken heeft Zantkuijl als geen ander ons geleerd. Je moet een gebouw lezen, de omgeving lezen, om het ontstaan te begrijpen. Vanaf 1972 geeft Zantkuijl éen dag in de week college aan de Technische Universiteit Delft. Met ongewone begeestering brengt hij zijn liefde voor het monument op zijn studenten over, zoals hij dat in de Hoornse commissie later doet op zijn medecommissieleden en andere belangstellenden. Het liefst neemt hij zijn toehoorders mee naar buiten. Want daar staan de monumenten. Op het oog onbeduidende details weet hij tot leven te wekken.

Op veel plaatsen zijn de voorbeelden van Zantkuijl’s inzichten in onze stad zichtbaar. Bij veel restauraties is hij betrokken. Hij daagt wethouder Sijm uit om de talrijke in slechte staat verkerende poortjes te restaureren en in kleur te schilderen. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg gruwt. Zantkuijl en Sijm zetten door. Binnen enkele jaren is het een landelijke trend. Onder de wit geverfde plafonds van H.H. Cyriacus- en Franciscuskerk vermoedt Zantkuijl schilderingen die tevoorschijn komen en worden gerestaureerd. Ook bij de restauratie van de Statenpoort, de Boterhal en de Ridderikhoffpanden is zijn inbreng van eminent belang.

Eind 2011 neemt Zantkuijl afscheid van zijn commissie. Om gezondheidsredenen. We hoopten allemaal dat hem nog geruime tijd gegeven zou zijn. Het is hem niet vergund. Ons past dankbaarheid dat wij zo lang van zijn wijze lessen hebben mogen profiteren. De monumentenzorg in het algemeen en die in ons Hoorn in het bijzonder is hem grote dank verschuldigd.

Egbert Ottens

Foto: Frans van Iersel

zie ook: Afscheid van Henk Zantkuijl

In de Kwartaalbladen vindt u hier en hier diverse artikelen waar Henk bij betrokken was. Hier staan de boeken waaraan hij meewerkte.

Op de site van de Vereniging van vrienden van de Amsterdamse binnenstad treft u o.a. een gesprek met Henk Zantkuijl, zijn afscheidsrede uit 1989 en een artikel van Ben Kroon over Henk Zantkuijl