Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

De afgelopen twee weken heeft Archeologie Hoorn onderzoek uitgevoerd op de locatie van de Vogelpoelpanden aan de Westerdijk 13-17 in Hoorn. Aanleiding was de bouw van panden op deze plaats door IntermarisHoeksteen. Een deel van de Westfriese Omringdijk, talrijke ophogingslagen uit de periode 1400-1600 en de resten van huizen uit 1600-1900 zijn opgegraven. Het blijkt dat de bewoners van dit armere deel van het welvarende Hoorn uit de Gouden Eeuw, toch veel rijke spullen gebruikten. Achter het Achterom was het niet zo arm als gedacht. De meest bijzondere vondst is een grote zilveren munt uit 1562 van de Zweedse koning Erik de 14de (1560-1568).

De dijk
De Westfriese Omringdijk loopt langs Hoorn en vormt nog steeds de scheiding tussen land en water. De opgraving toonde aan dat de voet van de landzijde in de achtertuinen van het Achterom en de Gortsteeg moet hebben gelegen. De waterzijde van de dijk ligt nu ergens onder het parkeerterrein. De dijk was volledig opgebouwd uit compact veen. Door de inklinking en de druk van de grond werden dit harde turven. De huidige dijk steekt ongeveer 1 meter boven het NAP uit maar zal oorspronkelijk veel hoger zijn geweest. De onderkant van de dijk werd gevonden op 3 meter onder NAP en lag op een laag van grijze zeeklei. Van de oorspronkelijke veendijk is nu nog 2,5 meter over. Hoe oud de dijk is, kon niet worden vastgesteld, wel dat deze rond 1350 was voltooid.

Versterking van de dijk
Vanaf 1550 werd de dijk aan de landzijde verder verstevigd met lagen grond en afval van de lokale industrie. In de gestorte afvallagen werden bijna honderd verschillende munten gevonden. De mooiste hiervan is een zilveren munt van 12 gram, met een doorsnede van 37 mm. Aan de voorzijde valt de naam van Erik de 14de te zien en het Zweedse familiewapen. Aan de keerzijde is een soort stad te zien. De overige munten zijn nog niet bestudeerd. Ander afval uit deze lagen kwam van de Hoornse grofkeramische industrie. Het zijn stukken en brokken van dakpannen en bakstenen. Deze werden al vaker aangetroffen onder andere aan de Italiaanse Zeedijk.

De eerste woningen
De eerste huizen op de dijk stammen uit de 17de eeuw. Deze werden al in baksteen en niet meer in hout gebouwd, maar waren toch vrij eenvoudig van opzet. Één huis was 5 meter breed en 9 meter lang. Niettemin zijn aanwijzingen voor plavuizen vloeren en niet voor lemen vloeren gevonden. Ook zijn er resten van een schouw gevonden en niet meer van een open haardvuur. Uit de afvallagen achter de huizen zijn scherven van luxe aardewerk uit Portugal (Lissabon) en Italië (Genua, Pisa, Faenza) teruggevonden. Dit zou eerder worden verwacht bij de bewoners van de chiquere straten in Hoorn, maar blijkt ook hier frequent te zijn gebruikt.

Verzakking en steenhouwerij
De eenvoudige baksteen huizen verzakten door de inklinking van de dijk aan het eind van de 18de eeuw zo hevig, dat deze werden afgebroken en er steviger nieuwbouw voor in de plaats kwam. De bekende Hoornse familie Vogelpoel vestigde hier in 1911 een steenhouwerij. Deze specialiseerde zich in grafzerken, waarvan er nu nog maar enkele over zijn gebleven. In het midden van de 20ste eeuw werden de grote panden van steenhouwerij Vogelpoel gebouwd. Op het terrein is vanzelfsprekend veel natuursteen van het bedrijf opgegraven. De panden werden in 2008 afgebroken. Op de locatie zal IntermarisHoeksteen over enige tijd starten met de bouw.

De vondsten worden eerst schoongemaakt. Daarna worden ze in het archeologiedepot van de gemeente Hoorn bewaard.

bron www.hoorn.nl