Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

De kermis op het West-Friese platteland is uitgegroeid tot een volksculturele happening van formaat, met nationale bekendheid. Het draait hierbij niet zozeer om de kermisattracties. De kermis zelf is in veel gevallen niet meer dan een zweefmolen en een schietkraam. Het typisch West-Friese fenomeen ‘kermisborrel’ zorgt voor de complete kermiservaring. Doorgaande wegen worden afgezet, schuren worden tot balzalen omgetoverd. Wat maakt deze West-Friese kermisborrel nu zo beroemd? Het Westfries museum in Hoorn organiseert van 14 maart tot en met 24 mei de expositie "De Kermisborrel", in samenwerking met fotograaf Eddy Bosland. Hij bezocht in 2009 een groot aantal kermisborrels in West-Friesland en legde dit volksculturele fenomeen vast in een documentairereeks. Een even ontroerende als verrassende beeldreportage van de West-Friese kermisborrel, waarbij fotograaf Bosland tot een verhelderende conclusie kwam.

Volksculturele traditie
West-Friese kermissen vinden plaats van het vroege voorjaar (Pasen) tot het najaar. Tijdens deze kermissen worden ook de nodige kermisborrels georganiseerd, een fenomeen op zich. De geschiedenis hiervan gaat zo’n 80 jaar terug. Sinds begin 20e eeuw komen vrienden, buren en bekenden bij elkaar over de vloer, om gezamenlijk te proosten op de kermis. Van lieverlee werden dit jaarlijks terugkerende feesten, waar het hele jaar naar uit werd gezien. De kermisborrel vond en vindt nog steeds plaats in de huiskamer, de (bollen)schuur of in de tuin. Compleet met hapjes, soms zelfs hele maaltijden, zijn de feesten een zoete inval van vrienden en dorpsgenoten. De bezoekers drinken en eten wat en gaan dan naar de volgende borrel óf naar de kermis.

Sociaal karakter
De laatste twintig jaar zijn sommige van deze huiskamerborrels uitgegroeid tot grote feesten met 100 tot soms wel 1000 bezoekers. Een ‘pot’ is aanwezig voor een (financiële) bijdrage aan de feestvreugde. En ook hier komt het losse karakter van de West-Friese kermisborrel tot uiting, een bijdrage wordt gewaardeerd maar is niet verplicht. Iedereen is welkom en mag geven wat hij kan missen. De kermisborrelcultuur kenmerkt zich dan ook door een zeer sociaal karakter. Het hele dorp is op de been, de deur staat voor iedereen open, van burgemeester tot orchideeënkweker, en verschillende generaties komen samen op hetzelfde feest. Niet voor niets is het gezegde "de meeste huwelijken komen voort uit de kermisborrel" een veelgehoorde uitspraak in West-Friesland. Fotograaf Eddy Bosland bezocht voor zijn reportage talloze kermisborrels. Ongeregeldheden, laat staan vechtpartijen, heeft de fotograaf nergens meegemaakt.

Alcohol
Dit zegt veel over deze vorm van volkscultuur in de huidige tijd. Excessief alcoholgebruik is een actueel probleem, hierdoor liggen ook de West-Friese kermisborrels met enige regelmaat onder vuur. Hoewel het nuttigen van alcohol zeer zeker een vaste waarde is, verbonden aan de kermistraditie, heeft de fotograaf nergens buitensporig drankgebruik geregistreerd. Fotograaf Eddy Bosland kwam dan ook tot een verhelderende conclusie: de kermisborrel als volkscultureel fenomeen heeft een versterkende functie in de sociale cohesie van het dorp en de omliggende gebieden. De vele kermisborrels die hij heeft bezocht hebben alle een grote gemene deler, en dat is de enorme saamhorigheid, het plezier en de betrokkenheid van de mensen met elkaar. Dit spreekt ook uit de actuele beeldreportage van Eddy Bosland, die van 14 maart tot en met 24 mei in het Westfries Museum te zien is.

De West-Friese kermis in beeld
De West-Friese kermis is veelal slechts een aanleiding voor het fenomeen kermisborrels. Met uitzondering van enkele grotere kermissen, zoals die van Hoorn, zorgen een oliebollenkraam, zweefmolen en schiettent voor groot vertier. Jong en oud bezoeken de kermis, hoe groot of klein deze ook mag zijn. In samenwerking met het Zijper Museum (Niestadt collectie) laat het Westfries Museum gelijktijdig in een aparte tentoonstellingszaal beelden zien van die West-Friese kermis zelf. Nostalgische beelden van de ‘zweef’, bejaardenkermis en botsauto’s in de jaren ’30 tot en met ’70 van de 20e eeuw. Een speciaal opgestelde nostalgische miniatuurkermis, afkomstig uit de privé-collectie van Marco Frericks, neemt de bezoekers gegarandeerd mee terug naar lang vervlogen tijden. Uit zowel de foto’s van de kermisbezoekers als de miniatuurkermis, spreekt een onmiskenbaar plezier. Samen met de actuele fotoreportage van Eddy Bosland, geeft deze nostalgische foto-tentoonstelling een prachtig gedocumenteerd beeld van de kermis in zijn geheel. Het plezier en de saamhorigheid spat van de foto’s, of ze nu uit 2009 dateren of uit 1969.