Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

Het laatste nieuws omtrent de Engelbewaarderskerk treft u aan in de brief hieronder. De PvdA dringt er op aan om het bureau erfgoed een studieopdracht te verlenen. Op basis van de redengevende beschrijving zou samen met het parochiebestuur en Intermaris-Hoeksteen de herbestemming van het gebouw en mogelijke woningbouw ter plaatse bestudeerd moeten worden. Hieronder treft u ook de eerdere correspondentie ter zake aan.

--------------------------------------------------------------------

Het dossier ter zake:

- Brief PvdA 16-2-2010 mbt studieopdracht

- Voorpublicatie Voorwoord en "van de bestuurstafel" van het Kwartaalblad wat 18-12-09 verschijnt mbt moderne monumenten en religieus erfgoed.

- reactie kerkbestuur, 11-12-09 in Dagblad voor Westfriesland

- Brief Cuypergenootschap, 20 november 2009

- Brief PvdA, 16 november 2009

- Citaat feestrede Oud Hoorn november 2007

- beschrijving van het gebouw (site Gerard Weel)

- link naar de redengevendebeschrijving

- link naar Kenniscentrum Nederlandse Architectenpraktijk

---------------------------------------------------------------

De Engelbewaarderskerk aan de Johannes Poststraat wordt geen gemeentelijk monument. Dat schrijven B en W van Hoorn aan de Hoornse PvdA-raadsleden Piet Bruijns en Alex Flameling. Wel komt er een lijst van moderne monumenten in Hoorn, zoals de PvdA'ers willen. Met het besluit slaat het college het advies van de monumentencommissie in de wind. Daar heeft wethouder Cilia van Weel ook een verklaring voor. ,,De commissie heeft voor ons een beschrijving gemaakt waar wij niet van onder de indruk waren. Er wordt bijvoorbeeld verwezen naar de architectuurhistorische waarde van het gebouw en dan gaat het bijvoorbeeld om de klokkentoren. Dat is een element waar we nog over kunnen praten. Hetzelfde geldt voor het raam. Dat zou je op die plek of elders kunnen terugbrengen.''
bron www.nhd.nl 11-12-09

-----------------------------------------

Het parochiebestuur van de rooms katholieke kerk in Hoorn wil niet dat de Engelbewaarderskerk op de gemeentelijke monumentenlijst wordt gezet. Dat is niet verantwoordelijk aldus het bestuur in een brief aan de Gemeenteraad, zo staat te lezen in het Dagblad voor Westfriesland. Het kerkbestuur dringt er bij de Gemeenteraad op aan om 'geen barrière' op te werpen door plaatsing op de monumentenlijst. Het parochiebestuur kampt al jaren met een exploitatietekort. De kerk heeft minder inkomsten doordat het aantal kerkgangers afneemt. "Op de huidige voet doorgaan is niet verantwoord meer en dus moeten er de nodige maatregelen worden genomen", aldus pastoor Eugène Jongerden. "We zitten ook midden in een fusieproces van parochies in de regio. In dat kader wordt ook naar de kerkgebouwen en pastorieën gekeken. Wij als Hoorn hebben weinig keus. Het is òf de Engelbewaarderskerk sluiten of de Cyriacuskerk. Die keuze is al door het Bisdom gemaakt: de Cyriacuskerk moet open blijven."

Juridische procedures

Plaatsing van de Engelbewaardersker op de monumentenlijst zal volgens het paraochiebestuur alleen maar leiden tot langdurige juridische procedures en schadeclaims. "En mogelijk tot verval van de Engelbewaarderskerk. We willen graag met een woningbouwcorporatie komen tot een verantwoorde invulling van de locatie met behoud van karakteristieke elementen."

bron www.nhd.nl

--------------------------------------------

Het Cuypergenootschap levert hieronder een bijdrage aan de discussie over het "wederopbouwerfgoed". Naast het plaatsen op de monumentenlijst is er ook een zorgvuldige herbestemming nodig, welke bijvoorbeeld door de Stichting Stadsherstel kan worden gerealiseerd. In de brief wordt ook een beschrijving van het gebouw gegeven.

----------------------------------------------

Aan het College van Burgemeester en Wethouders van Hoorn
Postbus 603, 1620 AR HOORN

Onderwerp:Aanwijzing Engelbewaarderskerk op de gemeentelijke monumentenlijst

Datum: 20 november 2009

Geacht College,

Het bestuur van het Cuypersgenootschap heeft met ontsteltenis kennis genomen van het bericht dat de H.H. Engelbewaarderskerk aan de Johannes Poststraat in Hoorn mogelijk gesloopt zal gaan worden. Bij deze verzoeken wij uw college tot aanwijzing van genoemde kerk op de gemeentelijke monumentenlijst conform de vigerende gemeentelijke monumentenverordening.

De kerk, gebouwd in 1961 naar ontwerp van de architecten H.A. van Oerle en J.J. Schrama, is een goed voorbeeld van vernieuwing in de rooms-katholieke kerkbouw aan de hand van de liturgische richtlijnen rond het Tweede Vaticaans Concilie in de jaren zestig. Daarnaast is het aantal belangwekkende (religieuze) gebouwen uit de wederopbouwperiode in Hoorn en de regio klein. Behoud van de H.H. Engelbewaarderskerk is daarom van groot belang.

Het kerkgebouw is opgetrokken in een sobere modernistische architectuur. De gevels bestaan grotendeels uit baksteen. Opvallend aan het gebouw is de betonnen klokkentoren. Haar vorm is duidelijk ontleend aan de klokkentoren van de wereldberoemde Notre Dame du Haut te Ronchamp (Frankrijk) van de architect Le Corbusier uit 1954.

Foto: E.J.Baas
Datum: 24 mei 2008
Licentie: Creative Commons Attribution 3.0 Unported

Een ander opvallend element is het kleurrijke glas-in-betonvenster, ter linkerzijde van het priesterkoor, waarmee het een harmonieuze eenheid vormt. Zowel het exterieur als het sobere interieur hebben de tijd, op een paar eenvoudig te verwijderen inwendige bouwvolumes na, goed doorstaan.

Het Cuypersgenootschap vindt het niet alleen van belang dat de gemeente de kerk spoedig op de monumentenlijst plaatst, maar dat zij zich ook zal inzetten voor een zorgvuldige herbestemming. Hergebruik is immers de werkelijke sleutel tot behoud. Belangrijk is om randvoorwaarden voor deze herbestemming vast te leggen. Behoud van de oorspronkelijke architectuur en de ruimtewerking van het interieur dienen voorop te staan. Daarom is het wenselijk dat bouwkundige ingrepen zoveel mogelijk reversibel zijn. Woningen inbouwen in de kerk is vanuit dat oogpunt geen goed idee. Beter is om de kerk een sociale bestemming te geven of te kiezen voor het huisvesten van bedrijven in het gebouw. Beide functies vragen om minder rigoureuze ingrepen.
Gezien het feit dat Stadsherstel Hoorn veel erfgoed in Hoorn van de ondergang heeft gered zien wij haar als eerste kandidaat voor het ontwerpen/uitvoeren van een mogelijke herbestemming. Een andere optie is wellicht de aankoop van de kerk door een woningcorporatie met oog voor erfgoed.

Wij hopen dat deze sloopdreiging voor de gemeente een aanleiding is voor verdere inventarisatie en aanwijzing van het belangrijkste wederopbouwerfgoed. Langer wachten kan er toe leiden dat dit belangrijke onderdeel van de plaatselijke geschiedenis langzaam maar zeker uit het stadsbeeld verdwijnt. Dit zal ter plaatse ten koste gaan van de kwaliteit van de leefomgeving.

Graag worden wij op de hoogte gehouden van de verdere ontwikkelingen

Hoogachtend,
het bestuur van het Cuypersgenootschap,
namens deze,

L.W. Dubbelaar, secretaris

---------------------------------------------------------

De afstoting van de H.H. Engelbewaarderskerk en mogelijke woningbouwontwikkelingen aldaar zijn aanleiding om een discussie aan te zwengelen mbt het te voeren beleid rond moderne monumenten. Is het jaartal bepalend of een gebouw op de monumentenlijst komt te staan of zijn er culturele en architectonischewaarden die de doorslag moeten geven? Onderstaande brief hierover ontvingen we van de PvdA.

--------------------------------------------------------

Aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Hoorn.

Betreft: Art.43 vragen "Status van moderne monumenten".

Blokker, 16 november 2009

Geacht College,

Het belang van gemeentelijke- en rijksmonumenten en beeldbepalende panden voor de gemeente Hoorn staat buiten iedere discussie. Het behoud van dit cultureel erfgoed is verankerd in beleid. In de discussies over het behoud van monumenten hebben de "moderne monumenten" nog geen status. Het is een discussie tussen "rekkelijken en preciezen". Wanneer heeft een woning of gebouw een monumentale waarde?

Moet daar een jaartal aan verbonden worden of zijn architectonische of culturele waarden van doorslaggevend belang? Het gevolg van deze onduidelijkheid is dat sloop van deze panden mogelijk blijft. Als voorbeeld geldt de volgend casus.

Enige tijd geleden heeft de fractie van de PvdA uit de pers vernomen dat in Hoorn een aantal R.K. kerken hun functie gaat verliezen. De aanleiding voor het bisdom om deze kerken af te stoten is het teruglopend kerkbezoek. De exploitatie van alle R.K. kerken in Hoorn is niet meer op te brengen. Een van de kerken die op de lijst staat om afgestoten te worden is de H.H.Engelbewaarderskerk. De monumentale Cyriacuskerk op het Grote Noord zal in stand blijven. Deze kerk zal volgens het bisdom de ontmoetingsplaats worden van de kerkbezoekers. De keus voor het behoud van de Cyriacuskerk ligt, vanwege haar schoonheid en monumentale status, voor de hand. De PvdA steunt deze keus.

De H.H. Engelbewaarderskerk heeft ( nog ) geen monumentale status.

Kerken horen bij de stad. Het zijn herkenningspunten in een wijk en maken deel uit van een tijdsgewricht. Wij maken ons zorgen over het voortbestaan van deze kerk. Als deze kerk haar functie gaat verliezen is de toekomst van deze kerk onzeker. De PvdA-fractie is van mening dat de kerk een architectonisch waardevol gebouw is. Er zijn invloeden van de Franse architect Corbusier te herkennen zoals de klokkentoren. Wij zouden een voorstander zijn om deze kerk op de lijst te zetten van monumentale panden.

Onze zorgen over het voortbestaan van deze kerk zijn ingegeven door nieuwbouwplannen op de plek van deze kerk. Met de sloop van de kerk zal een nieuwe en aantrekkelijke woningbouwlocatie ontstaan. Met de opbrengst van de verkoop van de kavels cq woningen zou het onderhoud van de Cyriacuskerk kunnen worden bekostigd.

Wij zijn ons bewust van het feit dat het parochiebestuur /bisdom eigenaar is van deze kerk. Aan de andere kant waakt de gemeente over het cultureel erfgoed, het patrimonium. Dat komt tot uiting in het beleid t.a.v monumentale panden. De gemeente voert al jarenlang een prima beleid om haar erfgoed te behouden. Wij zouden het een groot verlies vinden indien deze kerk onder de sloophamer zou komen. De PvdA-fractie heeft behoefte aan een discussie over het voortbestaan van deze en mogelijk andere karakteristieke kerken in Hoorn. Dan kan er ook worden nagedacht of, in dit geval, de H.H.Engelbewaarderskerk een andere functie zou kunnen krijgen waar ook inkomsten uit kunnen voortkomen. Een woonfunctie is hierbij niet uitgesloten. Wij zien in het hele land daar goede voorbeelden van . Een goed voorbeeld van een kerk die een woonfunctie heeft gekregen is de kerk in de Eikstraat.

Wij willen u de volgende vragen stellen.

Bent u bereid om ook de moderne monumenten op te nemen in de lijst van monumenten en hier beleid op te voeren? Bent u op de hoogte van een woningbouwontwikkeling op de plaats van de H.H.Engelbewaarderskerk? Bent u bereid om in samenspraak met de eigenaar te bezien of woningbouw in de H.H.Engelbewaarderskerk mogelijk is? Bent u bereid om de H.H.Engelbewaarderskerk de gemeentelijke monumenten status te geven?

Wij zien uit naar uw beantwoording,

Met vriendelijke groeten,

Namens de fractie van de PvdA

Piet Bruijns

Alex flameling.

c.c. Eigenaar kerk, pers, raadsleden, Vereniging Oud-Hoorn, Bond Heemschut en het OLHN.
---------------------------------------------

Citaat feestrede voorzitter Vereniging Oud Hoorn: van november 2007

"Ik wijs op het signaal van minister Plasterk om de rijksmonumentenlijst met honderd en een naoorlogse monumenten uit te breiden. We vragen het gemeentebestuur bij deze om na te gaan welke recente gebouwen in onze stad ook bescherming verdienen. Temeer daar de omlooptijd steeds korter wordt. In ons Kwartaalblad hebben we de Engelbewaarderskerk genoemd. "
------------------------------------------------------------------------

Van de site van Gerard Weel citeren we de volgende beschrijving:

Sinds 1961 staat aan de Joh. Poststraat in Hoorn Noord de R.K. Engelbewaarderskerk. Toen in de jaren vijftig van de vorige eeuw de Koepelkerk uitpuilde, werd besloten tot een grote maar goedkope kerk voor de toen nog enige nieuwe wijk van Hoorn (afgezien van het Venenlaankwartier) die vanaf 1958 tot stand kwam o.l.v. bouwpastoor Hupperetz. Er was plaats voor achthonderd mensen en er kwam een groot priesterkoor in met het altaar vrijstaand in het midden zodat de liturgie op moderne wijze gevierd kon worden. De architectuur was modern: veel natuurlijk licht door ramen die uitzicht gaven op de buitenwereld, een originele doopruimte, een kleurrijk glas-in-beton-raam en een door dirigent-organist Jos Moeskops zelf ontworpen goed orgel. Maar het dak, de verwarming en de vloer waren zo goedkoop ondernomen dat er in 1991 een grondige renovatie en herindeling plaatsvond. Nu zijn er ruim driehonderd zit- en knielplaatsen, een nieuw Mariahoek, een kleine moderne biechtkamer, een opbaaraula, keuken, garderobe en toiletten en een ruime zaal voor allerlei bijeenkomsten. Hoorn Noord had vanaf 1958 (eerst met noodkerk) een eigen Engelbewaarders-parochie naast die van Cyriacus en Franciscus, maar toen ook de Grote Waal, de Risdam en de Kersenboogerd hun voorzieningen kregen (in de wijkcentra, in de Kb in een school) met hun pastorale centra, werd besloten het geheel onder te brengen in één parochie Hoorn, met twee kerken (een historisch, een modern) en een parochiesecretariaat met drukkerij in 'De Drie Tulpen' aan het Achterom. De laatste tijd is er meer samenwerking gegroeid met de parochies van Zwaag, Westerblokker en Westwoud.

--------------------------------------------------

In de Monumentencommissie is deze "redengevende beschrijving" basis van de discussie.

-------------------------------------------

N.B. kijk hier op de website van het Kenniscentrum voor de Nederlandse Architectenpraktijk voor meer informatie.