Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

Een Horinees is heengegaan...

Alhoewel het bekend was, dat Jan Piet van der Knaap in blessuretijd leefde, kwam zijn overlijden toch nog als een schok voor velen.
Jan Piet kwam op 21 februari 1936 ter wereld in Hoorn. Behoudens een kortstondige periode in Purmerend en Amsterdam, heeft hij zijn gehele leven in Hoorn gewoond. En voor onze stad is hij van zeer grote betekenis geweest.
Jan Piet kende ik van de lagere school aan het Achterom, alwaar zijn vader hoofdonderwijzer was. Ik leerde Jan Piet echter beter kennen in 1976. En dat gebeurde op de hem zo kenmerkende wijze. 's Avonds laat ging de telefoon. Jan Piet aan de lijn. "Zeg, ik heb een vraagje". Later wist ik, en ik niet alleen, dat deze opening, "ik heb een vraagje", de voorbode was van een verzoek om hulp. En deze hulp betrof bijna altijd een monument in nood. Jan Piet had dus een vraagje. "Is het jou bekend dat er stemmen opgaan om de Oosterkerk te slopen?" Nee, dat was mij niet bekend en ik antwoordde dan ook in de trant van: "Zijn ze helemaal gek geworden". Jan Piet weer: "Vind ik ook, daar moeten we wat aan doen". Kortom, voor ik het wist zat ik in het actiecomité van de Stichting Oosterkerk. Jan Piet was de drijvende kracht in de Stichting Oosterkerk. Hij maakte zich sterk voor het aanvragen van vergunningen en beschikkingen en bedacht allerlei manieren om aan geld te komen.Hoe het met de Oosterkerk is vergaan, is eenieder bekend. Na een moeizame restauratietijd werd dit monumentale Godshuis alsmede het Bätz-Witte orgel door Z.K.H. Prins Claus in Mei 1982 officieel heropend.
Nog voordat de restauratie van de Oosterkerk was afgerond, was Jan Piet al bezig met het oprichten van de Stichting Noorderkerk. Dit oudste gebouw van Hoorn verkeerde eveneens in kommervolle staat. Ook nu weer was hij bezig met het zoeken naar mensen die zitting wilden nemen in de Stichting Noorderkerk en tevens druk in de weer met het bemachtigen van allerlei beschikkingen.
Ondertussen was hij ook nog betrokken bij de restauratie van het pand Grote Oost 58 in Hoorn, het bekende Claesz Joesthuys.
Nog tijdens de restauratie van de Noorderkerk, richtte hij de Stichting Koepelkerk op, want ook de Katholieke kerk aan het Grote Noord was dringend aan restauratie toe. Hij wist ook hier, met behulp van oud-wethouder Sijm, en, niet te vergeten, Arie Boezaard van het bureau Monumentenzorg, een kanjer-subsidie van het Rijk binnen te halen.
Direct na het opknappen van de Koepelkerk was de Lutherse kerk aan de Ramen aan de beurt. Ook hier weer het bekende recept: Jan Piet verrichtte het voorwerk en hij scheepte mij met het financiéle gedeelte en de begeleiding van de bouw op. Hierna volgden nog de restauratie van de Hervormde Kerk in Zwaag, het orgel van de Koepelkerk, het orgel van de Lutherse kerk en de neo-gotische kapel van de begraafplaats aan de Drieboomlaan.
Jan Piet heeft een zeer groot stempel gedrukt op het monumentale leven van de stad Hoorn. Maar ook ver daarbuiten. Ik herinner mij nog heel goed de gezamenlijke ritten om adviezen te geven aan mensen die bezig waren een restauratie voor te bereiden dan wel plannen hadden een Stichting op te richten welke restauratie mogelijk moest maken. Zo bezochten we kerken in Berkhout, Wadway, Spanbroek, Opmeer, Aartswoud, Westerblokker de Hervormde kerk en de katholieke kerk, Oosterblokker,Wijdenes, Venhuizen, Medemblik de Martinuskerk en de Bonifatiuskerk, Enkhuizen, Westerkerk en Zuiderkerk, Bergen Nh, Alkmaar, Beverwijk, Marken, Koog aan de Zaan, Ouderkerk aan de Amstel, het Foreestenhuis in Hoorn, de gemeente Waterland en tenslotte ook nog kasteel Keukenhof in Lisse. Bij deze besprekingen had Jan Piet altijd een tasje mee waarin hij aanbevelingen bewaarde voor het goed functioneren van een Stichting. Hij beval bijvoorbeeld altijd aan om hotemetoten in een Stichting op te nemen. "Die doen wel niet veel, maar de namen zeggen veelal veel en kunnen deuren openen," aldus Jan Piet. Daarnaast moesten er werkers aangetrokken worden om letterlijk en figuurlijk de kar te trekken. Het hart van Jan Piet lag bij de werkers.
Ook genoot Jan Piet bekendheid als publicist. Hij schreef over de historie van Hoorn en omgeving. Van zijn hand verschenen o.a. een boekje over het Künckelorgel uit de voormalige kerk aan de Eikstraat, een boek over de geschiedenis van de Oosterkerk, het wel en wee over de Gereformeerde Kerk in Hoorn, Orgels in Hoorn en Maria in Hoorn. Samen met wijlen Leo Veerkamp schreef hij Uit de schemer van Hoorns verleden.
In 1995 resulteerde dit scala aan werkzaamheden, een dagtaak vullende, tot zijn benoeming als ere-lid van de vereniging Oud Hoorn. Een jaar later werd hij benoemd tot Ridder in de orde van Oranje Nassau en ontving hij een pauselijke onderscheiding voor het vele werk ten behoeve van de Koepelkerk verricht.
Tot het laatst aan toe was Jan Piet betrokken bij restauraties. Zelfs toen hij oktober 2005 te horen had gekregen dat hij geen kans meer maakte om verder te leven, hadden wij enige dagen later een afspraak met mensen van de Gereformeerde Kerk in Andijk, die voor de aanvang van een restauratie stonden. Ik stelde voor om er alleen heen te gaan. Jan Piet: "Geen sprake van. Moet ik dan in een hoekje gaan zitten wachten tot ik dood ga? Ik ga met je mee". Kijk, dat was nu typerend voor Jan Piet. Het monument in nood liet hij nooit in de steek.
Zijn laatste huzarenstukje was het terugbrengen van het middeleeuwse houten beeld van Maria naar de plaats waar het volgens de legende thuis hoort.

Ons erelid Drs. J. P. H. (JanPiet) van der Knaap, hier tijdens de presentatie van het door hem geschreven boekje "Maria in Hoorn". Dit gebeuren vond plaats op 9 november 2006 in de Noorderkerk te Hoorn.

De gemeenschap van Hoorn en ver daarbuiten is hem voor dit alles veel dank verschuldigd. Een Horinees is heengegaan. Een kanjer van een restauratiedeskundige is van ons heengegaan. De vereniging Oud Hoorn, maar ook vele anderen, danken je voor alles wat je voor Hoorn en haar inwoners hebt gedaan.

John Lamers