Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed

Stolpboerderij Westerblokker 159

Interieur

Het interieur van de stolpboerderij verkeert grotendeels in oorspronkelijke staat met onder andere in de woonkamer een vermoedelijk 18de-eeuwse smuiger, bedsteden met spiegelbeklampte deuren en een balkenplafond. In de kamer rechtsvoor bevindt zich een paneellambrisering, de deuren zijn voorzien van mousseline glas, gekleurd glas en geëtst glas met wijnranken, een vlak plafond met geschilderde meerkleurige florale midden- en hoekpatronen.

Westerblokker 159 deuren
Spiegelbeklampte deuren

Westerblokker 159 plafond
Plafond met florale hoekpatronen

Afgezien van de betonnen darsvloer en drinkgoot in de koestal is het stalgedeelte vrijwel oorspronkelijk bewaard gebleven en onder andere voorzien van een blauwgeverfde wand van brede houten delen rondom het vierkant, in de koestal een gangpad en groep van blauwbakken, (b.v. Belgisch hardsteen). Ter weerszijde van de groep een rand van gele ijsselsteentjes en uit brede horizontale delen samengestelde koeschotten.

De voorste twee vakken van de stal, "het zomerstaltje" vertoont de verder wit geverfde lagewand een afwerking met blauwe verf . Tevens is de eerste zolderbalk uitgevoerd als "leugenbalk", zodat de stijl eronder verwijderd kon worden.
Er werden beunen en vloerkleden neergelegd, tafel en stoelen geplaatst en de familie woonde daar tot de koeien in het najaar hun plaats in de stal weer opeisten. Op de koegang was ook een waterpomp, waarmee vroeger het water in de watergoot pompte zodat de dieren konden drinken. Op de koegang bevond zich ook een bedstee. Deze was vermoedelijk voor de boerenknecht (of dienstmeid).

Smuiger met tegelschouw

In de woonkamer bevindt zich een goed bewaarde smuiger. Dat is een brede tot aan de zoldering betegelde stookplaatsen kent aan de bovenkant een naar voren welvende kuif, met het oog op een zo groot mogelijke warmte afgifte. De ijzeren vloerplaat werd ook gebruikt als vloerverwarming. Op de meeste smuigers zijn de tegeltableaus versierd met Bijbelse voorstellingen.
De versierde smuiger is een waar kunstwerk. De paarse tegeltjes met telkens een andere arcadische afbeelding; geaccidenteerd terrein met ruïnes, kasteeltjes, molens, mensen, koeien. Er zijn ook enkele tableaus met alleen koeien, een paard, maar ook met de kruisiging van christus en diens hemelvaart.
De smuiger dateert vermoedelijk uit de 18de eeuw, dus voor de bouw van de boerderij uit 1862. De smuiger zal vermoedelijk afkomstig zijn uit een andere boerderij.
Op de oudste kadastrale kaart van kort voor 1832 is het perceel van "Buitenrust" nog onbebouwd. Pal ernaast staan twee grote boerderijen aangegeven, die later verdwenen zijn. Wellicht dat de smuiger van "Buitenrust" eerder een van deze boerderijen sierden.

Westerblokker 159 smuiger
Smuiger

Hoe komt de hoeve aan de naam "Buitenrust"

Een van de vorige eigenaren heeft de naam van zijn vrouw "Maria Hoeve" gegeven omdat de tweede naam van zijn vrouw Maria was en zijn moeder heette ook Maria. De huidige eigenaar heeft de naam vervangen voor "Buitenrust". Deze naam hoort bij de omgeving, wat blijkt uit een oude polderkaart. Naar zijn zeggen duidt de naam op uit de tijd dat Hoorn een garnizoensstad was en marcherende militairen op deze hoogte in Blokker in de walkant plachten uit te rusten.

De veestal

De veestal van boerderij "Buitenrust" is ca 1930 gebouwd op een rechthoekige plattegrond en telt 1 bouwlaag onder een zadeldak met de nok haaks op de weg. Het linker dakschild is gedekt met rode Oudhollandse dakpannen, op het rechterdakschild liggen gesmoorde zwart geglazuurde en rode oudhollandse dakpannen. De in rode baksteen opgetrokken gevels hebben een gecementeerd plint en zijn voorzien van muurankers op halve hoogte. De voor- en achtergevel hebben een met smalle rabatdelen beklede geveltop met rechte windveren. In de geveltop van de voorgevel een opgeklampt laadluik met drieruits bovenlicht.

Westerblokker 159 veestal
Restanten van de verwoeste veestal, foto: Dirk Beemster

Helaas is de veestal met een storm tegen de vlakte gegaan en ligt er nu triest bij. De oorzaak is vermoedelijk achterstallig onderhoud.

Toegangshek

Voor de oprit van boerderij "Buitenrust" Staat een smeedijzeren toegangshek. Circa 180 cm hoog en 250 cm breed. Het hekwerk bestaat uit twee achthoekige gietijzeren staanders waartussen een dubbel smeedijzeren inrijhek. Dit dubbele inrijhek is samengesteld uit spijlen die bekroond worden door een decoratieve gietijzeren speerpunt. Het toegangshek wordt geflankeerd door twee rijkgekrulde smeedijzeren wangen die tegen de staanders bevestigd zijn.

Westerblokker 159 toegangshek
Smeedijzeren toegangshek, foto: Erik Baas

Toekomst

De stolpboerderij "Buitenrust" met smeedijzeren toegangshek is van algemeen belang als historisch-functioneel hoofdonderdeel van het boerderijcomplex "Buitenrust" en als gaaf gebleven voorbeeld van de traditionele 19de -eeuwse agrarische bouwkunst, welke kenmerkend is voor West-Friesland. Tevens heeft de boerderij zeldzaamheidswaarde vanwege het opvallend gaaf bewaard gebleven interieur.

De boerderij "buitenrust" met het hekwerk vragen wel om restauratie, maar dat zal de huidige bewoner vermoedelijk niet meer kunnen uitvoeren.

De hoeve "Buitenrust" is in 2001 het predicaat rijksmonument toegekend.

Bronnen:
- Westfries Archief
- Rijksdienst voor het cultureel erfgoed
- Vrienden van de stolp
- Ed Dekker, 2003. Hoeve Buitenrust in Blokker handhaaft de tijd van toen. Jaarboek Westfries Genootschap 2003 (nr. 70), West-Friesland Oud & Nieuw, pp. 49-54

Illustraties:
Herman Kaptein, Dirk Beemster, Frans van Iersel, WFA