Kwartaalblad 2016 nr.1   (maart)

Een gedeelte van de Hoornse delegatie bij kaap Hoorn, waar herdacht werd dat het 400 jaar geleden is dat schipper Willem Schouten en koopman Jacob Le Maire de uiterste zuidpunt van het Zuid-Amerikaanse vasteland hadden gerond.

De aanleiding trot dit artikel vormt de aankoop door het Westfries Museum van het schilderij dat Matthias Withoos maakte van deze bijzondere gebeurtenis. Het was bovendien de laatste keer dat de Omringdijk het begaf. Aten concentreert zich op de waarde van dit schilderij als historische bron en vertelt niet alleen wat er in 1675 in Hoorn en omgeving gebeurde, maar ook hoe het herstel van de dijk in zijn werk ging. Het schilderij, dat afkomstig is uit het familiebezit van de familie Van Foreest, blijkt bij vergelijking met andere historische bronnen een zeer betrouwbaar beeld te geven van de gebeurtenissen.

De noordwesterstorm van januari 1916 zorgde voor grote wateroverlast overal langs de oevers van de Zuiderzee. Het eiland Marken en het Waterland werden zwaar getroffen. De aanleg van de Afsluitdijk en het droogleggen van een aantal polders volgden snel hierna. Hoorn bleef gespaard, maar kreeg wel te maken met de naweeën van de ramp: geld inzamelen voor de slachtoffers en mensen tijdelijk opvangen.

Een poging om te laten zien dat Klaas Ooijevaar (1911-1990), kapper, vervaardiger van haarwerken, preparateur van vogels en andere kleine dieren, tekenaar en schilder, ook meer kon schilderen dan alleen maar ‘Hoofdtorens’, waarmee hij vooral bekend is gebleven. Een boeiend verhaal over zijn leven en werken, toegespitst op de vele stadsgezichten van Hoorn die hij maakte en op zijn vele kleurige stillevens.

Zestien oud-leerlingen van de lagere school aan de Muntstraat kwamen op uitnodiging van het Comité 40-45 bijeen voor een reünie. 70 jaar geleden kregen zij samen ’onderwijs in oorlogstijd’. Hun verhalen leveren een beeld op van de gebeurtenissen, die zij willen ‘doorgeven aan volgende generaties opdat zij niet vergeten worden’. Ernst en humor komen samen in dit verhaal, waarin zij terugkijken op hun jeugd in Hoorn.

Voorafgegaan door tamboers en pijpers trokken manschappen van de Palmboomdivisie 21 mei 1947 door de straten van Hoorn. Zij maakten deel uit van de tweede lichting dienstplichtigen, die naar Nederlands-Indië werden overgebracht om orde op zaken te stellen na de Japanse capitulatie. Het wapenschild van Jan Pietersz Coen, een palmboom, stond model voor hun embleem. De stad Hoorn besloot daarom de staf van deze divisie te adopteren, de directe aanleiding voor de genoemde parade. De festiviteiten in Hoorn en een korte levensbeschrijving van vier gesneuvelde Hoornse dienstplichtigen vormen de kern van dit artikel.

De weerslag van een landelijke tweestrijd in de architectuur tussen traditionalisten en modernen in het midden van de vorige eeuw is goed zichtbaar in Hoorn-Noord en in het Venenlaankwartier. Binnen de oude, soms nog uit de 17de eeuw daterende, bestaande situatie moest er in de naoorlogse jaren nieuwbouw worden gerealiseerd. Van der Hout laat zien hoe de woningbouwverenigingen omgingen met die landelijke tegenstellingen. Hij pleit ervoor de samenhang tussen deze woningbouwcomplexen te bewaren als deel van het monumentale verleden van Hoorn en geen stijlkenmerken verloren te laten gaan bij de nu noodzakelijke renovaties. Dat hij daar niet helemaal gerust op is, blijkt uit het slot van zijn verhaal.

Een gulle gift aan de Stichting Oosterkerk heeft geleid tot de opdracht aan Peter Dorleijn (tekenaar en maritiem historicus) en Marije Wolfswinkel (glazenier) een nieuw glas-in-lood raam te maken voor de Oosterkerk. Het schilderij ‘Gezicht op Hoorn’ van Hendrik Cornelisz Vroom en verschillende scheepstypen, die in de geschiedenis van Hoorn belangrijk geweest zijn, vormen de inspiratiebronnen voor het uiteindelijke ontwerp. Hoe de glazenier dit ontwerp ‘vertaalde’ in een prachtig en kleurig raam, wordt in dit artikel duidelijk.

Nog meer belevenissen (zie ook het vorige nummer) van schooljeugd in de vijftiger jaren: heel herkenbaar en toch voor velen ook al weer zo lang geleden!

Aanwinsten in het documentatiecentrum (Christ Stoffelen, blz. 34-35).
Verslag van de ledenvergadering (Rita Lodde-Tolenaar, blz. 38-40).
Jaarverslag 2015 van de vereniging Oud Hoorn (Rita Lodde-Tolenaar, blz.42-45).
Jaarverslag van de stichting Kerkmeijer-de Regt (Ton van Weel, blz. 45)
Lezers schrijven (blz. 40)
Onderzoek bewoners en panden binnenstad (blz. 41)
Stadsbeeld (blz. 46)
Bestuursmededelingen (blz. 47)
Hoe Hoorn veranderde (blz.48)