Kwartaalblad 2020 nr.1   (maart)

Een impressie van de feestelijkheden in Hoorn op Bevrijdingsdag 1945 als opmaat naar een nummer dat vrijwel geheel gewijd is aan gebeurtenissen in Hoorn tussen 1940 en 1945.

Een inleiding op de onthulling op 20 april van een gedenksteen aan de zijkant van station NS ter herinnering aan de 16 Joden die 20 april 1945 vanaf daar op transport werden gezet naar Amsterdam.

Een nader onderzoek naar twee van de namen op de plaquette in de zijgevel van het station, Ernst Eduard Levenbach en Heinrich Max Spittel, leverde een mooie ‘casestudy’ op. Het blijft natuurlijk wel een gruwelijk verhaal, alhoewel er gelukkig aan het einde ook nog lichtpuntjes bleken te zijn. Zoals zo vaak had dit verhaal anders niet of nauwelijks kunnen worden verteld!

Een vervolg op het vorige artikel: in de woning die Ernst Eduard Levenbach achterliet aan de Drieboomlaan kwam een nieuwe huurder, Marten van Dalen. Hij gaat een belangrijke rol spelen in het verzet. Hij werd in 1943 gearresteerd en overgebracht naar een strafkamp in Langenstein in Duitsland. Bij het oprukken van de geallieerde en Russische troepen werd ook dit kamp ontruimd. Wie bij die zogeheten dodenmarsen niet mee kon komen werd ter plekke doodgeschoten. Dat overkwam ook Marten van Dalen op 12 april 1945. Een massagraf in Könnern werd zijn laatste rustplaats.

De uitgeschreven versie van de inleiding die Egbert Ottens 13 november 2019 hield in de Oosterkerk bij gelegenheid van de presentatie van zijn boek met dezelfde titel.

Na 25 jaar neemt Christ Stoffelen afscheid van de vereniging Oud Hoorn, het Pakhuis en de bibliotheek van onze vereniging. Al die jaren heeft hij zich ingespannen om zo veel mogelijk boeken, tijdschriften, artikelen en illustraties over Hoorn te verzamelen. Een rijk gevulde bibliotheek en naslagcentrum is daarvan het tastbare resultaat. Ook aan zijn verslaglegging daarvan in ons kwartaalblad is daarmee een einde gekomen. In dit nummer leest u dus zijn laatste bijdrage.

In de tuin van het Westfries Museum liggen twee stenen met een Hebreeuwse tekst, die afkomstig zijn van de voormalige Joodse begraafplaats aan de Westersingel. Dit artikel behelst een verslag van het onderzoek naar de geschiedenis van die begraafplaats, wat er in de loop van de tijd met de graven gebeurd is, wat de achtergrond van de desbetreffende stenen is en een toelichting bij de tekst op de stenen. Aan het einde van haar verhaal doet Rita een oproep om bij gelegenheid van dit jubileumjaar n.a.v. 75 jaar bevrijding ook aan deze geschiedenis een blijvende herinnering mogelijk te maken in de vorm van een gedenkteken.

Pieter Stam, geboren in 1829 in Westwoud, hertrouwt in 1871 met zijn dienstmeisje, Catharina Floris. Een van hun kinderen, Anton Stam, vestigt zich samen met twee andere familieleden in Düsseldorf om geld te kunnen verdienen in de zware industrie in het Ruhrgebied. Een van zijn zonen, Peter Stam, wordt opgeroepen voor de dienstplicht in Nederland, keert na de demobilisatie terug naar Duitsland, maar komt na de oorlog niet tot overeenstemming met de Britse bezettingsmacht om zijn bedrijf weer op te bouwen. Hij keert dan met zijn gezin weer terug naar Nederland en komt via Enschede terecht in Hoorn. Hoe het de familie verder verging, leest u in het vervolg van het verhaal.

De vondst van een album met foto’s en informatie over de opvoering van een revue in 1944 door Zwaluwen 1930 vormde de aanleiding voor de auteur een onderzoekje te doen. Hij weet achtergronden en opvoeringsgeschiedenis te achterhalen van deze vorm van ‘vermaak’ tijdens de oorlogsjaren.

In dit vervolg leest u over de verdere uitbouw van en waardering voor de markt na de beginjaren 1964-1965.

In vervolg op zijn artikel in Oud Hoorn 2019.1 vertelt Schaake nu over de veranderende houding tegenover homoseksuelen in de 19 de eeuw en 20 ste eeuw, culminerend in de enorme krachtsinspanning die de homogespreksgroep heeft geleverd op vele terreinen voor de bevordering van homo’s in de Hoornse gemeenschap. De tolerantie ten aanzien van de gehele LHTB-groep vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw vormt de bekroning van die ontwikkeling.

Met nog meer foto’s van de bevrijding in 1945, de vaste rubrieken Stadsbeeld en Verleden en Heden, een verslag van de algemene ledenvergadering van 12 oktober en het jaarverslag van de vereniging Oud Hoorn wordt deze aflevering besloten.