Winkelassortiment

De Hervormde Kerk van Zwaag
De kerk, het dorp, de geschiedenis
Een boeiend boek over het oudste gebouw van Zwaag tegen de achtergrond van de dorpsgeschiedenis.

Wij zijn trots dat we een bijzonder boek kunnen aankondigen over DE HERVORMDE KERK VAN ZWAAG, het oudste gebouw van het dorp dat ooit gebouwd is als parochiekerk. Het boek plaatst de kerk en haar gebruikers bewust in de historische achtergrond van het dorp zelf. Aan de dorpsontwikkeling besteedt de publicatie daarom ruime aandacht. De eerste vermelding van de dorpsnaam stamt uit omstreeks 1250: "In Swage bezit de St. Nicolaasabdij te Hemelum in Friesland goederen". De publicatie is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen de Stichting Behoud Hervormde Kerk Zwaag en de Publicatiestichting Bas Baltus. De Stichting Historisch Zwaag is ons daarbij zeer behulpzaam geweest.
De presentatie vond plaats op het jaarfeest van Sint Maarten: 11 november 2010.

Zwaag, een dorp apart
U kent ze wel die eenvoudige middeleeuwse eenbeukige Hollandse kerkjes, vaak verscholen in het West-Friese landschap. Zij stralen ingetogenheid en verstilling uit. De Hervormde Kerk van Zwaag, eertijds de Heilige Martinus gewijd, is zo'n kerkje gelegen op een enigszins verhoogde plek. Samen met zijn kerkgangers kent deze een rijke historie. Naar aanleiding van de laatste restauratie rond het tweede millennium is grondig onderzoek verricht naar zowel de bouwhistorie als naar de geschiedenis van de Zwaagse kerkgemeenschap. Tot op de dag van vandaag is Zwaag een dorp met een geheel eigen cultuur. De uitslag van de verkiezingen wijkt nogal af van die van de andere delen van Hoorn; de jaarlijkse carnavalsoptocht trekt nationaal de aandacht en het sterk ontwikkelde verenigingsleven kleurt de eigen Zwaagse identiteit.

Het boek
Het is met een gevoel van voldoening- dat de drie stichtingen dit rijk -geïllustreerde boek over het rijksmonument hierbij aankondigen.
Negen auteurs hebben meegewerkt aan de realisering, ieder deskundig op zijn eigen terrein. Het onderzoek naar de bouw- en kerkhistorie begint met de beschrijving van de oudste bewoningsresten en de ontstaansgeschiedenis van het dorp Zwaag. Op basis van recent archeologisch onderzoek bieden de jongste inzichten daarbij verrassende onthullingen. Na de geloofsomwenteling in 1573 ondergaat de dorpskerk ingrijpende veranderingen. Het boek staat vol boeiende verhalen. Zo verhaalt het over de inwoners van Zwaag die helemaal voor de rechtbank in Mechelen vermeende rechten bij Hoorn proberen af te dwingen; over de pastoor van Zwaag die in de 16e eeuw een vrouw en kinderen heeft, een poging tot moord overleefd en de deken die bij de bisschop klaagt dat die pastoor 'een stuk hoers' in huis heeft. En nog veel meer.
Het jaar 1749 is een bijzonder jaar voor de kerkgangers. Door een gulle gift van Marijtje Hoflandt wordt de dorpskerk verfraaid en grondig verbouwd. Talrijke restauraties volgen. Het jaar 1998 is vermeldenswaard: de voltooiing van de laatste restauratie. Begin 21ste eeuw staat de kerk er weer prompt bij. "Wie goed kijkt herkent haar roemrijke historie: de oudste tufstenen van het koor, de opmerkelijke schalkbeelden in de koorruimte, de hergebruikte kloostermoppen voor de bouw van het schip, de oude sarcofaagdeksels, de dichtgemetselde priesterdeur, het sacramentshuisje, de gulle gaven van Marijtje Hoflandt, de graven van de dominees Betten en Spaander en de vernieuwde ontmoetingsruimte in het westelijk deel van de kerk". Eigentijdse anekdotes, opgetekend uit de mond van echte Zwagers, verluchtigen het geheel.

De schrijvers
Christiaan Schrickx werkt als archeoloog bij het Bureau Erfgoed van de gemeente Hoorn. Hij heeft zich de afgelopen jaren steeds verder ontwikkeld als dé regionale specialist op het gebied van religieuze gemeenschappen in de late-middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. Hij schreef er vele artikelen en brochures over.
Andere auteurs behandelen onderwerpen die nauw verbonden zijn met kerk en dorp.
Zo gaat Michiel Bartels als Hoorns stadsarcheoloog dieper in op de zeer speciale geschiedenis van het tufsteengebruik en gunt restauratiearchitect Joost Buchner ons een blik in de problemen én de gekozen oplossingen bij de laatste restauratie. Rita Lodde-Tolenaar schreef de hoofdstukken over de predikanten en begraven in en om de kerk. Het torenuurwerk met zijn bijzondere luidklok en inscriptie: "Luister als ik getrokken word: ik roep U tot de Vreugde des Levens 1468" komt aan bod. Twee leden van de Vereniging Vrienden van het Museum van het Nederlands Uurwerk, de heren Willem van der Krogt en Cees Tishauer, verzorgen laatstgenoemde bijdrage. Orgeldeskundige Jan Jongepier beschrijft de harmonie tussen uiterlijk en klank van het muziekinstrument met zijn elegante ornamenten. De historie van de begraafplaats wordt niet vergeten; de publicatie krijgt daardoor een sterkere menselijke dimensie met verhalen over armoede, ziekte en zorg.