Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed

Hoorns Hoorn en de Eenhoorn (8)

Ook zij begrepen de eenhoorn als een symbool voor Christus, al blijkt uit niets dat hij in de kerkelijke symboliek of de heraldiek in het middeleeuwse Hoorn toepassing heeft gevonden.

De Eenhoorns van bisschop Joris van Egmond.
Het is geen wonder dat de eenhoorn als symbool van zuiverheid in de West-Europese wapenkunde toepassing heeft gevonden 27). Geestelijken zouden de eenhoorn in hun wapenschild of als schildhouders aan hun wapen hebben toegevoegd 28).

En of het nu om deze reden, dan wel om andere redenen van heraldische aard is geweest 29), zeker is het dat Joris van Egmond 30), die in 1534 tot bisschop van Utrecht werd gewijd, zijn wapen plaatste tussen twee witte eenhoorns, als schildhouders. Wij weten dit door de prachtige afbeelding van het door zestien kwartieren omgeven wapen met de wapenspreuk "Pietatem Exerce" in het brevier van de bisschop, dat zich in de Pierpont Morgan Library te New York bevindt. Bijvanck, die op het handschrift de aandacht vestigde, roemt er de schoonheid van 31).

De beide eenhoorns van Joris van Egmond hebben de kop naar rechts gewend, en zij zetten de rechter achterpoot naar voren.
Het zijn nu deze eenhoorns waardoor de eenhoorns bij het wapen van onze stad worden geïntroduceerd. Want vier jaar na de wijding van de bisschop wordt de (Oude) Oosterpoort voltooid.

Eenhoorn van St. Marie te Utrecht (Rijksmuseum).

Eenhoorn van St. Marie te Utrecht (Rijksmuseum).

27) 13, 15; Jung p. 591.
28) Tjessinga, p. 29, 152.
29) Dr. R. van Lutterveld wees mij er op, dat een onderzoek naar de Engelse familie-betrekkingen van de Egmonds, misschien nog een ander licht op de herkomst der eenhoorns kunnen werpen, dan de veronderstelling, dat de bisschop ze incidenteel en m.b.t. zijn geestelijke staat als schildhouders zou hebben aangenomen.
30) George van Egmond was geboren in 1504, tot bisschop gewijd in 1535, overleden in 1559. Volgens een aantekening bij de Tabula Chronologica van Haarlemse bisschoppen was hij bisschop van Utrecht van 1536-1559. Bijdr. tot de Gesch. v. d. bisdom Haarlem I p. 1.
31) Oudheidkundig Jaarboek 1e jg. (1932) p. 142, 4e jg. (1935) p. 18.