Gestelde vragen aan Vereniging Oud Hoorn

Aan de Rode Steen staat sinds 1632 het Statencollege, waarin nu het Westfries Museum gevestigd is. Bovenin de gevel staat het wapen van Oranje. Daar omheen een band met de spreuk "Honi soit qui mal y pense" (schande op hem die er slecht van denkt).

De Engelse koning Edward III (1327-1377) heeft de adellijke orde ingesteld in 1349. Tijdens een hofbal verloor de gravin van Salisbury bij het dansen met de koning één van haar kousenbanden. Edward raapte deze op en bemerkte, dat de hovelingen daarom lachten. Met "honi soit qui mal y pense" berispte hij hen. Bovendien zei hij "ik zal er voor zorgen dat dit nederige kousenbandje de hoogste onderscheiding wordt, die elk van u graag zou willen dragen".

Hoorn heeft in 1572 de zijde van de prinsgezinden gekozen in de opstand tegen de Spanjaarden. Maurits heeft succes in de opstand tegen de Spanjaarden (o.a. 1600 Slag bij Nieuwpoort) en raakt om zijn militaire kunde bekend. In 1613 biedt de Engelse koning Jacobus I Maurits de Orde van de Kousenband aan, want hij zocht steun tegen Frankrijk. Een geweldig eerbetoon, want de ridders waren vorstelijke personen en Maurits werd pas in 1618 Prins van Oranje. Stadhouderschap was niet erfelijk.

Het stenen huis dat sinds het einde van de middeleeuwen aan de Rode Steen stond is in de loop der tijd uitgebreid en verfraaid. In de 17e eeuw werd het gebouw de vergaderplaats van de Gecommitteerde Raden van West-Friesland en het Hollands Noorderkwartier. Het niet oorspronkelijke wapenschild in de topgeleding toont het wapen van Prins Frederik Hendrik, die tijdens de bouw als stadhouder (1625 - 1647) de hoogst erkende gezagsdrager van de Staten van Holland was. Frederik Hendrik van Oranje - Nassau, Prins van Oranje (1584 - 1647) kreeg de Orde van de Kousenband in 1627 van de Engelse koning Karel I.
De schildhouders doen denken aan krijgslieden in Romeins krijgstenue. Het oorspronkelijke wapenschild is tijdens de Bataafse Republiek afgehakt, zoals zovele overheids- en adellijke wapenschilden, vervangen door dat van Lodewijk Napoleon. Direct na de Franse Tijd is dat vervangen door een gietijzeren exemplaar van het oorspronkelijke wapen. In de herstelperiode van 1908 - 1911 is de huidige stenen replica geplaatst. Het gietijzeren exemplaar wordt bewaard in het museum. (Zie ook rubriek Gebouwen > Westfries Museum).

Het wapen is omgegeven door een draperie met de zacht blauwe kleur van het lint van de Orde van de Kousenband, waar Frederik Hendrik lid van was. Alle Oranjevorsten na hem waren lid van deze Engelse ridderorde, zijn vader Prins Willem I dus als enige niet, maar zijn halfbroer en voorganger Prins Maurits wel. De woorden "Hony soit qui mal y pense" ("Schande zij hem, die er slecht van denkt") vormt de wapenspreuk van de orde.

Prins Maurits stierf in 1625 en Frederik Hendrik volgde zijn halfbroer op als stadhouder. Frederik Hendrik kreeg de Kousenband in 1627 en het Statencollege is van 1632, dan is het niet moeilijk meer om te bedenken waarom de spreuk op het prachtige en prestigieuze pand staat.