Gestelde vragen aan Vereniging Oud Hoorn

Velius is dé kroniekschrijver van Hoorn. Hij werd geboren als Dirk Seylmaker, maar verlatiniseerde zijn naam later, zoals in zijn tijd meer wetenschappers deden. Latijn is de taal van de wetenschap.

Theodorus Velius werd op 10 januari 1572 geboren in Hoorn. Zijn vader was Volckert Maertz. Seylmaker. Zijn moeder Anna Dirxdochter Oly. In 1576 ontving hij zijn eerste opleiding van een zekere Mr. Gerbrant. In 1578 ging hij naar de Latijnse School. Na hier Grieks en Latijn te hebben gestudeerd, mocht hij in 1585 naar Leiden om verder te studeren.

Op 15-jarige leeftijd (in 1587) begon hij met de medicijnstudie. Zes jaar later, in 1593, reisde hij naar Italië.
Nadat hij een jaar had gestudeerd aan de universiteit van Padua, promoveerde hij in september 1594 tot doctor in de medicijnen. Op 22 oktober van datzelfde jaar keerde hij in Hoorn terug. Het stadsbestuur stelde Theodorus (Dirk) Velius aan tot stadsdokter en kruidkundige.

Velius bekleedde een belangrijke rol in Hoorns openbare leven. Zo werd hij in het jaar 1601 gekozen in de vroedschap van de stad. In 1618 werd hij (met bijna de gehele vroedschap) uit dit ambt ontslagen door Maurits. Ook was hij weesmeester.
Naast de studie in de medicijnen had Velius nog meer belangstelling. Hij bezat veel kennis van kruiden. Ook was hij erg bedreven in diverse talen: Grieks, Latijn, Frans en Italiaans. Hij wijdde zich met overgave aan de dichtkunst en de geschiedschrijving van zijn stad.
Velius is driemaal gehuwd geweest. Eerst met Martha des Muliers. Zij overleed na de geboorte van hun eerste kind (Pieter 1595). Hierna was hij gehuwd met Aafje Ewouts. Zij schonk hem: Volkert (1601), Hillegond (1603), Maarten (1604) en Cornelis (1606). Tenslotte huwde hij in 1626 met Lijntje Pieters.
Velius woonde op het Achterom. Op 23 april 1630 overleed Velius. Hij werd begraven in de Grote Kerk.
Tijdens het leven van Velius verschenen twee van zijn "Chronycken". De eerste verscheen in het jaar 1604; gedrukt bij Willem Andriesz.- 217 bladzijden. De tweede druk werd ook gedrukt bij Willem Andriesz., telde 304 bladzijden en verscheen in 1617.
Na zijn dood verschenen nog twee Chronycken. De derde verscheen in 1648: 391 bladzijden gedrukt bij Isaac Willemsz. De vierde ten slotte verscheen in 1740. De drukker was Jacob Duyn. Deze uitgave werd van aantekeningen voorzien door Sebastiaan Centen.
De lijfspreuk van Velius was "Ne qvid temere. Dat betekent zoveel als: Doe niet zo maar iets ofwel Denk na voor je iets doet.
Bij zijn portret: aan de linkerkant. (C?) ?C XXX kan gelezen worden als (M) halve MC XXX = 1630, het sterfjaar van Velius en op 58 jarige leeftijd LVIII.

Bron: omslag van de herdruk "Chronijck vande Stadt van Hoorn" door Theodorus Velius, 1604.
Heruitgevers: W. Vingerhoed en S. Dijkstra, 1979. Dit boekje is niet meer te koop.

Ter gelegenheid van het 90-jarig bestaan van de Vereniging Oud Hoorn in 2007 verscheen er op basis van de derde druk uit 1648 een vertaling van de "Kroniek van Hoorn". Het boek is inmiddels uitverkocht maar komt af en toe beschikbaar in de Oud Hoorn winkel. Kijk in de Oud Hoorn winkel voor de beschikbaarheid.