Aaf Dell (1893-1975)

Personalia

Geboren: in 1893 in Hoorn.
Overleden: in 1975 in Hoorn.
Beroep: onderwijzeres aan de lagere school, Muntstraat in Hoorn.
Levenspartner: Dieuw van Vliet.
Godsdienst: hervormd.
Adressen in Hoorn:
- Grote Oost 4-6, 1940-1943.
- Noorderstraat 10, eind jaren 50-1968.
- Liornehuis, Liornestraat, 1968-1975.
Onderscheiding: Medaille de Justes van Yad Vashem, 1972.

Levensloop

Moedig en standvastig in oorlogstijd

Aaf Dell werd geboren in Hoorn als dochter van slager Johan Ceriac Christiaan Dell en Aafje Helleman. Gedurende bijna 45 jaar was ze werkzaam in het onderwijs aan de openbare lagere school aan de Muntstraat in Hoorn. Haar levenspartner was Dieuw van Vliet, met wie zij vanaf 1940 woonde in de conciërgewoning van het Waterschapshuis Drechterland aan het Grote Oost 4-6 te Hoorn. Vanaf 1942 boden zij daar in het achterhuis verblijfplaats aan onderduikers, waarvan enige van Joodse herkomst. Ook toen het pand gevorderd werd door de Duitse bezetter en gebruikt werd als Ortskommandantur, bleven de onderduikers daar verborgen en veilig. In deze tijd was de samenwerking met de directrice van het Stadsziekenhuis, Odile Moereels, van groot belang.

Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden werd Aaf als verdacht door de Duitsers aangemerkt en gearresteerd. Ze verbleef van februari 1944 tot 19 april 1945 in het kamp Ravensbrück, waar ze ondanks drie keer verhoord te zijn niets losliet en aan de gaskamer ontsnapte. Na een lange terugtocht met veel ontberingen kwam ze op 2 juni 1945, sterk vermagerd maar geestelijk ongebroken, terug in Hoorn, waar ze een buitengewoon warm onthaal mocht beleven. Ze verhuisde met Dieuw van Vliet naar Spanbroek. Ze keerden later terug in Hoorn en brachten hun laatste jaren door in het Liornehuis, waar Aaf in 1975 overleed.

In 1972 ontvingen Aaf en Dieuw uit handen van de ambassadeur van Israël de Medaille de Justes van Yad Vashem als dank voor het huisvesten van Joodse landgenoten in de Tweede Wereldoorlog. Aan de gevel van het pand Grote Oost 4-6 werd in 1996 een plaquette geplaatst ter herinnering aan beider inzet.