Hoornse Gevelstenen en andere Huistekens

Gevelstenen in de binnenstad

Nieuwendam 10

Op de steen op de linkerhoek van het fries van dit pand is een handelsscheepje afgebeeld. Hoewel de afmetingen en verhoudingen niet helemaal juist door de steenhouwer zijn weergeven zal het afgebeelde scheepje een zogenaamde boeier zijn, geschikt voor de beurtvaart op de grotere binnenwateren en voor de vaart vlak onder de kust, bijvoorbeeld als bevoorradingsschip voor de grotere schepen die op de rede van Texel lagen.

Een ondertype van de boeier voer zelfs op Frankrijk en werd Rouaanse boeier genoemd. Men kan hem daardoor ook een kustvaarder of coaster noemen.

In Hoorn hadden deze boeiers een speciale aanlegplaats: de Rouaanse kade aan de oostzijde van het Oostereiland. Afmetingen en verhoudingen van figuren aangebracht op stenen, munten, gebruiksvoorwerpen et cetera waren vaak niet helemaal in overeenstemming met de werkelijkheid. Het ging dan ook hoofdzakelijk om de betekenis of symboliek die de afbeeldingen moesten uitdragen. De steen met de tekst “Int Hasselse houtschip” op de rechterhoek van het fries toont waarschijnlijk een ‘Samoureuse’ of ‘Keulenaar’. Het juist of volledig weergeven van de werkelijkheid schijnt ook hier niet het belangrijkste te zijn geweest. Aan het scheepje ontbreken namelijk zowel zwaard als roer. Het grote dwarshout boven aan de mast kan een ra voorstellen, maar die is dan wel erg zwaar uitgevoerd. Het grote dwarshout zou ook wel als laad- en losboom bedoeld kunnen zijn. Dit schip voor de beurtvaart voer veel op Hasselt in Rijnland-Westfalen. Hasselt was in de zeventiende eeuw een stapelplaats voor hout uit de Duitse bossen. Door Hoornse houthandelaren werd daar vooral eikenhout voor de scheeps- en huizenbouw in grote hoeveelheden ingekocht, naar Hoorn vervoerd en opgeslagen in de zogenaamde houttuinen in de havengebieden.

Nieuwendam 10