Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed

Hoorn in de Middeleeuwen

Vierde hoofdstuk: Verval (± 1477 - ± 1494)

Pagina 106

… ter cause van dien heuren poorteren van de stede met grooten hoopen dootgeslagen, ghevangen, gheransoeneert, ghepilleert waren van allen hairen huysraet, cleynodiën ende gelden” en verder:
„alle heure coopmanschappe vergaen sijn, by faute ende gebreecke van penningen. Es oock ter cause van dien, vergaen heure draperije meer dan die een helft, als sij hier vooren ghedeposeert hebben” en vervolgens:
„zy luyden, die noch in de stede gebleven sijn, hem bevoelen geheel ende al perplex ende desolaet, want sij bevoelen, bij den redenen boven verhaelt, dat sij meer dan die twee deelen van tguet, die sij hadden na den overlijden van Hertoghe Karel, verloren hebben ende quyt sijn.”

Van de onmiddellijke omgeving van Hoorn, waarvan de welvaart met die van de stad gelijken tred hield, wordt vermeld, dat het meerendeel der dorpen in bevolkingsaantal is verminderd, zoo had:

Beets in 1470 45 haardsteden; in 1494 42
Averhoorn 36 30
Zwaag 70 60
Scheerwoude 19 16
Grootoosthuysen 31 28
Nubicxwoude 30 24
Hauwert 30 24
Wognum en Watweij 138 88

Als middelen van bestaan in Grosthuysen worden genoemd: „koeyen weyden, lantnering, dammen en de dijken, ter harinck varen om huyere.”

Van Beets staat geschreven, dat het dezelfde bronnen van bestaan had, maar dat de nering, vergeleken met die van 1477 de helft minder was geworden; eenige voeren toen als meester, nu als knecht. De algemeene welstand is hard achteruitgegaan door groote sterfte onder den veestapel; het goed dat den ingezetenen toebehoorde is door huwelijk en anderszins gekomen aan poorters van Amsterdam, Haarlem, e.d. steden. In 1477 stond de bevolking op 225 schotponden, nu nog op 120, waarvan 40 niet geven „ende van armoede nyet geven en mogen”.

Van Scheerdam wordt hetzelfde geconstateerd, de nering is ⅓ slapper dan in 1477.

Van Avenhoorn dat het nu op 80 pd. staat, de helft minder dan ten tijde van hertog Karel. Door buitengewone sterfte onder …