… ter cause van dien heuren poorteren van de stede met grooten hoopen dootgeslagen, ghevangen,
gheransoeneert, ghepilleert waren van allen hairen huysraet, cleynodiën ende gelden”
en verder:
„alle heure coopmanschappe vergaen sijn, by faute ende gebreecke van penningen. Es oock ter
cause van dien, vergaen heure draperije meer dan die een helft, als sij hier vooren ghedeposeert
hebben” en vervolgens:
„zy luyden, die noch in de stede gebleven sijn, hem bevoelen geheel ende al perplex ende
desolaet, want sij bevoelen, bij den redenen boven verhaelt, dat sij meer dan die twee deelen van
tguet, die sij hadden na den overlijden van Hertoghe Karel, verloren hebben ende quyt sijn.”
Van de onmiddellijke omgeving van Hoorn, waarvan de welvaart met die van de stad gelijken tred hield,
wordt vermeld, dat het meerendeel der dorpen in bevolkingsaantal is verminderd, zoo had:
Beets | in | 1470 | 45 | haardsteden; | in | 1494 | 42 |
Averhoorn | „ | 36 | „ | „ | 30 | ||
Zwaag | „ | 70 | „ | „ | 60 | ||
Scheerwoude | „ | 19 | „ | „ | 16 | ||
Grootoosthuysen | „ | 31 | „ | „ | 28 | ||
Nubicxwoude | „ | 30 | „ | „ | 24 | ||
Hauwert | „ | 30 | „ | „ | 24 | ||
Wognum en Watweij | „ | 138 | „ | „ | 88 |
Als middelen van bestaan in Grosthuysen worden genoemd: „koeyen weyden, lantnering, dammen
en de dijken, ter harinck varen om huyere.”
Van Beets staat geschreven, dat het dezelfde bronnen van bestaan had, maar dat de nering, vergeleken
met die van 1477 de helft minder was geworden; eenige voeren toen als meester, nu als knecht. De
algemeene welstand is hard achteruitgegaan door groote sterfte onder den veestapel; het goed dat den
ingezetenen toebehoorde is door huwelijk en anderszins gekomen aan poorters van Amsterdam, Haarlem,
e.d. steden. In 1477 stond de bevolking op 225 schotponden, nu nog op 120, waarvan 40 niet geven
„ende van armoede nyet geven en mogen”.
Van Scheerdam wordt hetzelfde geconstateerd, de nering is ⅓ slapper dan in 1477.
Van Avenhoorn dat het nu op 80 pd. staat, de helft minder dan ten tijde van hertog Karel. Door buitengewone
sterfte onder …