Hoorn in de Middeleeuwen

Tweede hoofdstuk: Groei (± 1400 - ± 1460)

Pagina 39

… tijd een algemeene verandering in den economischen toestand van de Bourgondische gewesten afleiden. Hieven de Beiersche graven belasting naar morgentalen, Philips de Goede schreef een heffing naar schildtalen voor, omdat er zich naast den grondeigendom kapitalen vormden door handel en nijverheid en een heffing alleen naar het grondbezit dus onbillijk zou geweest zijn. Deze heffing werd later, toen het pond het schild als rekenmunt verdrongen had, verponding geheeten. ¹

Meervermeld pondtolregister bevat een schat van bijzonderheden over handel en scheepvaart der Hollandsche steden, o.a. van Hoorn. Er blijkt duidelijk uit, dat de schippers die langs Kampen naar de Deventermarkt voeren, vrachtvaarders waren voor bevrachters in de eigen woonplaats; soms is de schipper tevens bevrachter van zijn eigen of van eens anders schip.

De scheepvaart in Noord-Holland en in West-Friesland is in ± 1440 nog een gewoon bedrijf in stad en dorp. De vaartuigen behoorden tot verschillende types: scepe, die 1 g. ² betaalden, evers, jachevers, waterschepen, kleine schepen en schuiten, die met ½ g. belast werden. De tol der goederen bedroeg 1/65 deel van de waarde der artikelen. De artikelen der Noordhollandsche watersteden vormden op de Deventer markt een karakteristiek deel van haar warenomzet. De pondtol te Kampen bracht in twee jaar ƒ 6500 op wat een kapitaal van ƒ 425000 vertegenwoordigde. Wel een bewijs dat het economisch leven in Noord-Holland bloeide!

Boter en kaas namen onder de handelswaren een eerste plaats in, daarnaast kwam vaak zout, dat in kwartieren = ¼ last verkocht werd. ³ Een derde artikel was laken. Het Hoornsche laken gold minder dan dat uit Amsterdam, Leiden of Schiedam: de tol voor het eerste bedroeg 1 vl. gr., voor de andere soort 2 vl. gr. ⁴, 24 lakens vormden een terling. Van Hoorn werden zeer vele goederen uitgevoerd. De in het register genoemde lakens van Amsterdam, Hoorn e.a. steden, verscheept naar Deventer, waren niet alleen voor export naar Duitschland, maar ook voor de oostelijke provincies van ons land bestemd. ⁵ Het Hoornsche laken werd gefabriceerd van Schotsche of Spaansche wol of van …