Hoorn in de Middeleeuwen

Eerste hoofdstuk: Opkomst (veertiende eeuw)

Pagina 8

… gering ook, mee onder de steden, die op de Oostzee handelden. Onder de handelsartikelen, die daarheen verscheept werden, dienen naast boter en kaas, zeezout, laken, bier en haring genoemd te worden; bij retourlading werd dan graan, hout, pek, teer, asch en vlas vervoerd. ¹ Ook Noorwegen werd bezocht om hout te verschepen. ²

Onder deze Hoornsche bevolking van boeren en varensgezellen schuilden tal van ruwe elementen getuige, „de beschroemtheyt”, waarmee de heeren rechters oordeelden, „want bedongen eerst en namen de misdadigers een eet af, dat sij schout, schepenen en burgemeesteren om sukken vonnis, als sij hen souden overwijsen niet souden misdoen, noch ook doen misdoen; en het swaerste bijkants dat sij yemandt overvonden was een bannissement ofte dat de misdaders hier of daer een bevaert souden doen, eer sij weder inquamen”. ³ In 1356 wordt een boete van tien pond opgelegd aan hen, die zich verzetten tegen de vonnissen der schepenen en in de 15e eeuw wordt het verboden tegenover leden van het gerecht bedreigingen te uiten of ze te benadeelen. ⁴

Het aantal gebouwen te Hoorn werd vermeerderd met een nieuwe houten kerk in 1370 en een tweetal kloosters in 1385: 't Hiëronymusklooster voor broeders „des gemeenen levens” en het St.-Agnietenklooster voor zusters van de orde van St.-Franciscus. In 1388 werd het Regulierenklooster gesticht in den ban van Westerblokker. ⁶

Intusschen verloor de stad voortdurend terrein aan den zeekant. „Des stadts vrijheydt aan de zeezijde was deur de vloet gemindert; als zijnde een seecker teeken dat eertijts aan de suydwestsijde veellants voor de stad geleghen heeft, wekke nu gantschelijek van 't water ingenomen is”, zegt Velius. ⁶

De toestand van het land achter den dijk was verre van gunstig. De tegenwoordige Groote Kerk staat op een plaats, waar eertijds een poel was, ⁷ zoodat men bij de stichting van de houten …