Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed

Hoorn in de Middeleeuwen

Eerste hoofdstuk: Opkomst (veertiende eeuw)

Pagina 5

Een plaats in van Mieris geeft ons een idee van de grootte en de beteekenis van het toenmalige Hoorn in vergelijking met andere plaatsen. Achter een brief van 12 Maart 1338 worden de grootte en het aantal weerbare mannen in die plaatsen aangegeven:

Grootte Manne

Medemblic

met Does
Oestenwoude
Aelmerdorp
2447 morgen 225
Ghomerskerspel
Enchusen
800 160
Horne 200 70
Westenwoude 1000 72
Hem 2100 60
Scellinchout 800 60
Bovenkerspel 1300 98
Grootebroek 1300 115

In 1341 bleek de haven te ondiep voor de groote schepen, waarom er een los- en landingsplaats gebouwd werd van den haveningang tot den zeedijk, den lateren Nieuwendam. In 1420 ging men een haven evenwijdig aan het Oost graven en met den uitgegraven grond het Venidse en het moerassige land, ten Zuiden van het Oost, ophoogen; men kreeg toen twee bouwterreinen. 1 In den kort daarop uitbrekenden strijd tusschen Hoekschen en Kabeljauwen koos Hoorn de zijde van graaf Willem en leverde het manschappen in het zeegevecht op de Maas (1351). 2

„Om meenigen trouwen dienst, dien sij ons hebben gedaen, geven wij onse goeden luyden van Hoorn in Vriesland alsulke vrijheden ende poortrecht, als onse goeden luyden van onse stad van Medenlik hebben van grave Florens”, luidt het in het handvest, waarmee Willem in 1357 Hoorn tot een stad verhief. Het was hetzelfde privilege, dat Haarlem had ontvangen in 1245; Alkmaar in 1254 en Medemblik in 1285. Graaf Willem gaf Hoorn vrijdom van tol te water en te land door het geheele graafschap Holland, een voor een handelsstad zeer belangrijke bepaling.

Ten behoeve van 's graven heervaart had de stad 12 man te leveren.
Bij dit privilege werd tevens in het Noorden en Oosten de …

1 W. B. Peteri, Overheidsbemoeiïngen, p. 32-45.
2 Velius-Centen, p. 15.