Beschuldiging van boterhandel zonder betaling van accijns

Berichten uit het Oud Archief van Hoorn - Nr. 10
Oud Notarieel Archief Hoorn - Anno 1703

De onderstaande notariële akte is een zgn. attestatie of notariële getuigenverklaring. Een dergelijke akte werd vrijwillig opgemaakt, en was bedoeld om in een eventuele rechtszaak tot bewijs van feiten en omstandigheden te kunnen dienen. De attestatie werd opgesteld op verzoek van een belanghebbende, de zgn. requirant. De verklaring werd afgelegd door ooggetuigen van de betreffende feiten en omstandigheden. Zij worden in de akte aangeduid als de deposanten.
Naast de notaris en de deposanten waren op de zitting voorts twee zogenaamde instrumentele getuigen aanwezig, die erop moesten toezien dat de akte correct werd verleden (gepasseerd). Zij werden daartoe aangezocht door de notaris. Meer informatie wordt gegeven in het stuk "Attestatie-Uitleg" op deze site.

(De onderstreepte woorden worden aan het slot verklaard.
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
De transcriptie van de tekst wordt voortgezet onder de afbeelding.)

p. 1
Op huijden den 7 Maij anno 1703 compareerden voor
mij Jan Munt, Notaris etc. ende voor de nagenoemde
getuijgen Pieter Sijmonsz wonende in't oosteijnde van
Wognum out omtrent 50 jaren, Dirck Wijbrantsz
van Sanen out ontrent 39 jaren, Jan Hendricksz
Koers out 41 jaren, Willem Philipsz backer out
31 jaren, Hendrick Klaesz klompemaker out 42 jaren
ende Cornelis Bleecker out 27 jaren alle wonende
binnen dese stadt; Ende hebbende ten versoecke ende
instantie van Reijnder Arentsz boendermaker
Hendrick Koersz besemmaker en Hendrick
Stoel koppedraeijer, alhier, getuijgt en verklaert
gelijck sij doen mits desen.
Eerstelijck Pieter Sijmonsz, Dirck Wijbrantsz van
Sanen, Jan Hendricksz Koers en Cornelis Bleecker
voornoemt verklaerden, dat op Saturdach
den 21 April voorheden deselve Pieter Sijmonsz
is gekomen ten huijse van de requirant Reijnder
Arentsz om een boender te laten maken
(in de marge) soo als sij uijt de mont van Pieter Sijmonsz hebben gehoort
als wanneer aldaer ten huise mede sijn ingekomen
Pieter van der Neer, pagter, sijn broeder Abraham
van der Neer, Pieter Mooij ende Jan -----
dienaer van de jusititie: verklarende hij Pieter
Sijmonsz alleen (dat) hem door eene van de
voorsz vier personen wierd afgevraegt, of
hij oock al een cedul had, van de boter die
hij in een korf bij hem hadde, en waer die
cedul was, daerop deselve antwoorde ick
heb de cedul in mijn sack, en heb de cijs
al betaelt, gaet nae 't boeck en besiet het
selven ofte wijs mij een herbergh daer ick soo
langh sal gaen ende past soo langh op mijn.
Wijders verklaerden deselve Pieter Sijmonsz, Dirck
Wijbrantsz, Jan Hendricksz en Cornelis Bleecker
gesamentlijck dat nae het verwisselen van
dese redenen de voorn. dienaer van justitie

p. 2
hem Pieter Sijmonsz met gewelt de korf met boter
heeft getragt afhandich te maken, treckende
de dienaer de korf met boter aen 't eene
eijnde en Pieters Sijmonsz deselve vast houdende
aen 't andere eijnde, alswanneer de dienaer
sijn stock ofte rottingh onderhaelde ende
dreijgde daermede de voorn. Pieter Sijmonsz
op sijn hant te slaen: ende alsoo treckende
geraeckten de dienaer met de voorn.
Pieter Sijmonsz ten huijze uijt, ende de voorn.
pagter met sijn assistenten van gelijcken, als
wanneer op dit rumoer veel volck voor 't huijs
van requirant Reijnder vergaderende aen hem
gervraegt wierd, hoe is hier sulcken spel
daer op Reijnder Arentsz antwoorde, die
schurken doen hier gewelt in mijn huijs
en Abraham van der Neer voegde daerop
aen Reijnder Arentsz tegemoet, wat leijt
er jouw aengelegen, daerop Reijnder
Arentsz seijde 't is in mijn eijgen huijs ende
heb jij wat te seggen, jij kunt geen halve
gulden aen schoenlappen betalen
als wanneer daerom eens gelachen wierd
ende sijn de pagter en adsistenten daerop
vertrocken sonder dat er eenige verder
redenen ofte andere scheltwoorden of daden
door ijmant van de requiranten
sijn geschiet; na welck geval de voorn Pieter
Sijmonsz de cedul aen de pagter heeft
vertoont die daerop de boter naesach
en telde, en 't selve wel bevindende de
cedul en de boter aen hem Pieter Sijmonsz
liet behouden.

p. 3
De voorsz Willem Philipsz backer en Hendrick Klaesz
klompenmaker verklaerden, dat sij op den 28 April
laestleden hebben gesien een huijsman aen
't eijnde van 't Agterom op 't Breedt sijn
tijn met boter ontneemen door de pagter
en sijn assistenten benevens twee dienaers
van de jusititie alswanneer de requirant Hendrick
Stoel daer bij is gekomen vragende wat
is hier te doen, daer op hem door de
deposanten tot antwoort is gegeven de
pagters hebben hem de boter afgenomen
seggende daer op, heeft hij een ceel -
laetse met de boter heen loopen: sonder
dat hij Stoel eenige andere redenen
veel min scheltwoorden of daden
heeft gebruijckt ende sonder dat ijmant
van de twee andere requiranten daerbij
ofte omtrent sijn geweest.
Eijndigende de deposanten hare verklaringen,
presenteerde des noots bij solennele eeden
te bevestigen. Aldus gepasseert in Hoorn
voorsz. ter presentie van Gerrit Gerritsz
ende Klaes Jansz als getuijgen hiertoe
versogt.

Ondergetekenden
Pieter Sijmonsz
dirck Wijbransen
jan hendricks coers
Willem Philipsz backer
Cornelis Bleecker
hendrick Claesz klompemaker
+ Dit is 't merck van Willem Philipsz voornt.
Gerrit Gers
klaes ijansz

Mij present
Jan Munt
Notaris Publicq

Woordverklaringen
compareren - verschijnen
cedul, ceel - rekening
cijs - accijns, belasting
deposant - degene die een getuigenverklaring aflegt
mits desen - bij deze, hierbij
requirant - degene op wiens verzoek de getuigenverklaring wordt opgesteld
redenen - woorden

Bron
Westfries Archief, Hoorn
Toegangsnummer 1685
Oud Notarieel Archief
Hoorn
Notaris Jan Munt
inv. nr. 2286

Transcriptie gemaakt door Frans Kwaad,
23 mei 2011