Een eeuw geleden werd het startsein gegeven voor de Hoornse Vereniging het Carillon. Arnoud Lansdaal en Harm Stumpel zijn als bestuursleden van de vereniging eensgezind; Hoorn zonder een klokkenspel? Dat zou een dooie boel worden. „Dat geluid, dat hoort bij de geschiedenis van deze stad”, weet Stumpel. „Wanneer er concerten worden gegeven, dan letten de mensen wel op, omdat er wat anders klinkt. Maar al die mensen die gewoon door de binnenstad wandelen, hebben soms niet eens in de gaten dat het carillon van de Grote Kerk elk uur een mooie melodie laat horen.”

Gekrakeel

In 1924 vindt een handjevol Hoornaars dat er iets moest gebeuren. Want de stad was al tijden lang zonder een beiaard. Dat kwam door de grote brand in de eerste Grote Kerk in 1838. Boven het stadsgekrakeel van toen moet tot die tijd het mooie geluid van een heus Hemony-carillon te horen zijn geweest. Dat is zeker, omdat de vroede vaderen van de stad in 1670 de opdracht voor een klokkenspel met 32 klokken had verleend aan Petrus Hemony. Sterker nog: uit de boeken blijkt dat Hoorn al in 1528 geld uitgaf aan een ’beierman’ om de eerste klokken te luiden.

Lees ook: ’Radar love’ klinkt 11 maart van de carillons in Enkhuizen en Hoorn

Op aandrang van Oud Hoorn kwam in 1924 een kleine club voortrekkers hierom in actie. De oprichting van de vereniging bleek de juiste marsroute om het ’gat’ in het stadsgeluid te kunnen dichten. Er kwamen inzamelingsacties en de uitdaging aan (rijkere) particulieren was om zelf een klok te schenken. En zie: een paar jaar later is er voldoende geld voor de aanschaf van 24 bronzen klokken. Er is wel op dat moment de pech dat de torenspits erg bouwvallig is. Dus staan de klokken voorlopig even bij het Westfries Museum.

Geschonken

Na een stevig herstel komt in 1939 het moment dat de bronzen stemmen weer boven de Hoornse daken zingen. Uitgebreid tot 37 klokken. „De vereniging heeft dat alles aan het stadsbestuur geschonken”, benadrukt Arnoud Lansdaal. „Daarna is dat trouwens opnieuw gebeurd.’

Dat laatste gebeurt omdat de bezetter in 1943 de klokken rooft voor de Duitse oorlogsindustrie. Hoornaars kijken al dan niet ontzet toe hoe de klokken uit de toren worden gehesen en op transport naar de oostgrens gaan. Het bestuur van de Carillonvereniging broedt dan al stiekem op plannen voor herstel. Na de bevrijding worden er wéér acties gevoerd. Door een wonder worden 15 klokken in Duitsland teruggevonden. Ook het Rijk doet financieel mee. In 1950 telt het Hoornse klokkenspel liefst 43 klokken. En het houten frame van de kerktoren is dan al sterk genoeg.

Verdwenen

De jaren daarna lijkt Hoorn de interesse voor het beiaard te verliezen. In 1981 komen beiaardier Frits Reynaert en Leo Hogeveen in actie, omdat de vereniging nieuw leven ingeblazen moet worden. Ook Harm Stumpel was daar al bij. „Als we toen niet hadden ingegrepen, was het carillon verdwenen geraakt”, klinkt het stellig. ,,Er moest iets aan het instrument gebeuren. De vereniging moest opnieuw de aanjager zijn.”

De actie krijgt als motto ’twee ton voor het carillon’, met een vrolijke knipoog naar een soortgelijke actie die eerder onder aanvoering van de Enkhuizer Courant in de haringstad is gehouden. „Daar hadden ze de actie ’anderhalve ton’ voor het carillon”, glimlacht Stumpel. „Wij vonden dat we daar wel iets boven konden gaan zitten.”

Lees ook: Primeur stadsbeiaardier op scherm tijdens zomerconcerten Het Carillon in Hoorn

De actie heeft succes. In 1991 is de restauratie een feit. Tegelijkertijd blijkt dat de Vereniging Het Carillon zich hardnekkig blijft inzetten om het stadsinstrument in stand te houden. Met soms wat wrijving met de gemeente (eigenaar van de toren en de beiaard) als gevolg. „Maar we gaan de laatste jaren weer de goede kant op”, besluit Lansdaal. „Er zijn nog steeds concerten en laten we eerlijk zijn: Hoorn heeft een van de mooiste klokkenspelen van de wereld.”

Dat brengt de liefhebbers ook meteen op de volgende hartenkreet: „Eigenlijk hoort iedereen die de stad een warm hart toedraagt, lid te worden. Zo kan je bijdragen dat het carillon blijft bestaan.”