Vereniging Oud Hoorn - Actualiteit

De Vereniging Oud Hoorn heeft een bijzondere schenking van vijfenveertig schilderijen en een twaalftal aquarellen ontvangen. Hierbij was het de uitdrukkelijke wens van de maker, Jan Floris Swagerman, dat de mogelijke opbrengst ten goede zou komen aan de Vereniging Oud Hoorn. Zijn bijzondere levensverhaal en het feit dat hij als autodidact zulke prachtige schilderijen heeft vervaardigd, en hij nog nooit zijn werken tentoongesteld heeft, heeft ons hart geraakt. Vrijwel alle werken betreffen Hoornse stadsgezichten in een stijl die sterk lijkt op die van Cornelis Springer. Een romantische blik op hoe Hoorn er in de 17^e eeuw uitgezien zou hebben.

 

Door een bod te doen op een schilderij of aquarel kan men in het bezit komen van een van de werken. De hoogste bieder van ieder object krijgt na 10 juni bericht of het bod geaccepteerd is.

Wat gaat er met de opbrengst gebeuren?

Wij hebben, volgens ons, een goede bestemming voor de te verwachten opbrengst gevonden. Gezien zijn passie voor tekenen en schilderen, gaan we zijn naam verbinden aan een tweejaarlijkse wedstrijd op de grens van erfgoed en kunst. Het is dan de bedoeling dat onze stad beeldend wordt weergegeven. Zowel amateurs als professionals kunnen aan deze wedstrijd deelnemen. Als eerste prijs wordt een bedrag van € 1000,00 beschikbaar gesteld, voor zowel de professional alsook voor de amateur.

De verkoopexpositie is van 9 maart t/m 8 juni  geopend op dinsdag en donderdag van 10.00 tot 16.00 uur en op zaterdag  van 10.00 tot 14.00 uur aan de Onder de Boompjes 22, 1621 GG Hoorn

In het NHD stond dit, ter promotie:

Oud Hoorn brengt postuum eerbetoon aan schilder Jan Swagerman

Jan Haring: ,,Jan Swagerman heeft nooit les gehad en is dus een autodidact, maar zijn werk is bijzonder mooi.”

Hij zou zomaar nog beroemd kunnen worden. Helaas zal Jan Swagerman het zelf niet meer meemaken. De Hoornaar overleed vorige maand. Oud Hoorn toont het omvangrijke oeuvre schilderijen dat Swagerman maakte, maar nooit eerder aan de buitenwereld heeft getoond.

Tot vorig jaar had Jan Haring, bestuurslid bij de Vereniging Oud Hoorn, nog nooit van Jan Swagerman (1937-2024) gehoord. „Ik werd gebeld door een lid van de vereniging dat deze Jan Swagerman zijn schilderijen aan Oud Hoorn wilde schenken. De schilderijen hebben allemaal Hoorn als onderwerp en dat kan voor ons interessant zijn. Ik kreeg er ook een paar foto’s van te zien en vond ze best mooi. Al heb ik er zelf weinig verstand van”, haast hij zich erbij te zeggen.

De schilder in kwestie woonde op dat moment al enige tijd in Lindendael en aan Haring de vraag of hij de schilderijen uit diens woning weg kon halen. „Het huis aan het Keern waar hij altijd gewoond had, moest leeg. Ik dacht, eerlijk gezegd, dat het om vijf of zes schilderijen zou gaan, maar het waren er 45! Ik was overdonderd en later bleken er ook nog tekeningen en aquarellen te zijn.”

Haring zocht contact met de bewindvoerder van Jan Swagerman, want hij wilde de schenker en maker van de schilderijen graag ontmoeten. „Het was een heel aardige man, geboren in Velsen en in de oorlog met zijn ouders verhuisd naar Hoorn. Daar woonden ze eerste korte tijd aan de Berkhouterweg en vervolgens aan het Keern. Daar is hij ook de rest van zijn leven blijven wonen. Hij heeft lange tijd ook voor zijn moeder gezorgd. Zelf heeft hij nooit een relatie gehad. Hij had wel een zus, maar zijn allebei altijd kinderloos gebleven.”

Tekenen en schilderen deed Swagerman als kind al graag, maar zijn vader vond het maar niets als hij daar zijn professie van zou maken. Hij werd opgeleid tot leerkracht en gaf een aantal jaren les op een lagere school in Ursem. Later werkte hij op een verzekeringskantoor in Hoorn tot hij arbeidsongeschikt raakte en de zorg voor zijn moeder op zich nam.

Autodidact

Al werd Swagerman een carrière als kunstschilder door zijn vader ontzegd, het bloed kroop toch waar het niet gaan kon, want in zijn vrije tijd bleef hij tekenen en schilderen. Ook later toen hij thuis kwam te zitten en zijn moeder verzorgde, nam hij zijn penselen ter hand. „En zeker niet onverdienstelijk”, durft Haring te zeggen. „Hij heeft nooit les gehad en is dus een autodidact, maar zijn werk is bijzonder mooi. Dat wordt ook onderschreven door Violetta Cordes die werkt bij Teekengenootschap Debutade. We hebben deze vereniging erbij betrokken, omdat die de kennis in huis heeft om naar de kwaliteit van de schilderijen te kijken. Ze waren daar zeer verrast over de kwaliteit van het werk van deze amateurschilder.”

De schilderijen van Swagerman hebben vrijwel allemaal Hoorn als thema en de beeltenissen zijn ook herkenbaar als Hoorn, al heeft hij hier en daar ook zijn fantasie de vrije loop laten gaan. „Hij schilderde de stad zoals die er zo’n drie-, vierhonderd jaar geleden uit moet hebben gezien en vertelde dat hij geïnspireerd was door het werk van Cornelis Springer.”

Het werk van de Hoornaar toont wat betreft stijl inderdaad overeenkomsten met die van de Amsterdamse kunstschilder Springer (1817-1891) die vooral bekend stond om de stadsgezichten die hij maakte van onder meer, Amsterdam, Haarlem, Monnickendam en Enkhuizen. „Hij vertelde dat hij ooit eens, toen hij nog klein was, een Springer had gezien in de Oosterkerk in Hoorn en dat dat veel indruk op hem had gemaakt.”

Al die jaren dat Swagerman zich toelegde op het schilderen, heeft hij nooit een enkel werk aan de buitenwereld getoond. Voor Oud Hoorn aanleiding om de schilderijen die de Hoornaar de vereniging heeft nagelaten met een expositie onder de aandacht te brengen. „Hij schilderde niet om er zijn geld mee te verdienen of om het te exposeren, maar hij vond het wel leuk dat wij aandacht aan zijn werk wilden geven. ’Misschien word ik toch nog wel bekend’, zei hij toen we hem vertelden over de expositie.”

Schilderij van Jan Swagerman.© Foto Oud Hoorn

Die kan Swagerman helaas zelf niet meer meemaken, want hij overleed eind januari op 86-jarige leeftijd. „We zijn bij zijn crematie geweest. Het was in heel kleine kring, want er waren maar elf personen en de meeste daarvan waren zijn oude buren van het Keern. Hij leefde ook een vrij teruggetrokken bestaan, konden we opmaken uit wat er verteld werd.”

Wedstrijd

Oud Hoorn exposeert de schilderijen vanaf 9 maart in een expositie in haar verenigingsgebouw in de Hoornse binnenstad. Het wordt een verkooptentoonstelling, want de vereniging kan onmogelijk alle schilderijen in haar collectie opnemen. „Swagerman heeft ons de vrije hand gegeven in wat wij willen doen met zijn werk. Geïnteresseerden kunnen gedurende de looptijd van de tentoonstelling een bod op een of meerdere schilderijen uitbrengen en de hoogste bieder wordt dan de eigenaar. We zetten bij de schilderijen en aquarellen wel een richtbedrag, want we willen wel recht doen aan Swagerman. En ja, misschien wordt hij dan toch nog beroemd. Al had ik het hem zo gegund dat hij bij leven nog in het centrum van de belangstelling zou komen te staan.”

De naam Jan Swagerman zal in ieder geval voortleven, want Oud Hoorn heeft ook al bedacht wat zij wil gaan doen met de opbrengst van de verkoop van de schilderijen. ,,Gezien zijn passie voor tekenen en schilderen, gaan we zijn naam verbinden aan een tweejaarlijkse wedstrijd op de grens van erfgoed en kunst. Het is dan de bedoeling dat onze stad beeldend wordt weergegeven. Zowel amateurs als professionals kunnen aan deze wedstrijd deelnemen.”